زنجیره متوازن یعنی حال خوب همه
سیاستگذاری برای توسعه زنجیره ارزش محصولات معدنی و فلزی براساس راهبردهای کلان، ظرفیتها و نیازهای هر کشور انجام میشود. کشورهایی که به دنبال توسعه محصولات با ارزشافزوده بالا و فناوریهای پیشرفته هستند، با وضع عوارض و مالیات، جذابیت صادرات مواد خام و نیمهخام را کاهش داده و سیاستهای حمایتی خود را به توسعه حلقههای تولید […]
سیاستگذاری برای توسعه زنجیره ارزش محصولات معدنی و فلزی براساس راهبردهای کلان، ظرفیتها و نیازهای هر کشور انجام میشود. کشورهایی که به دنبال توسعه محصولات با ارزشافزوده بالا و فناوریهای پیشرفته هستند، با وضع عوارض و مالیات، جذابیت صادرات مواد خام و نیمهخام را کاهش داده و سیاستهای حمایتی خود را به توسعه حلقههای تولید محصولات با ارزشافزوده بالا، رقابتپذیر و فناورانه متمرکز میکنند؛ بنابراین خامفروشی را نمیتوان ذاتاً پدیدهای مثبت یا منفی تلقی کرد و راهبردهای اقتصادی، صنعتی و تجاری هر کشوری در مواجهه با این پدیده متفاوت است. با توجه به راهبرد کلان «سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی» در ایران و تأکید اسناد بالادستی بر جلوگیری از خامفروشی، همواره این انتظار وجود دارد تا سیاستهای اقتصادی، صنعتی و تجاری کشور در جهت حمایت از توسعه زنجیره ارزش محصولات معدنی و فلزی باشد. صنعت فولاد یکی از صنایع پیشران در اقتصاد کشور است و در کنار خلق ارزشافزوده بالا و ارزآوری برای کشور، یکی از ارکان جهش تولید در اقتصاد ملی به شمار میآید. صنعت فولاد کشور با شعار از «سنگ تا رنگ» با تبدیل سنگآهن به شمش یا ورق فولادی رنگ شده، حداکثر ارزشافزوده ممکن را خلق میکند و خامفروشی سنگآهن که اخیراً از سوی وزارت صمت کنترل شده است به بلایی بر جان صنعت فولاد ایران تبدیل شده بود که تهدیدی جدی علیه جهش تولید به شمار میآمد.
مشروط کردن صادرات محصولات معدنی برای جلوگیری از خامفروشی طی سالهای اخیر بهطور جدی در دستور کار متولیان این بخش قرار داشته، بهطوریکه صادرکنندگان محصولات معدنی برای صادرات ملزم به «تأمین نیازهای داخلی کشور»، «پیگیری ارز حاصل از صادرات» و «جلوگیری از ارزانفروشی محصولات صادراتی» شدند؛ شروطی که حال با توجه به آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت موجب شده تا صادرات «سنگآهن خام» نسبت به مدت مشابه پارسال کاهش چشمگیری را ثبت کند. بر اساس آمار اعلامشده تا پیش از سال ۹۸ بهطور متوسط حدود ۲۲ میلیون تن سنگآهن خام از کشور صادر میشد که این رقم هماکنون به کمتر از ۳ میلیون تن رسیده و متولیان این بخش امیدوارند با تداوم این روند این میزان نیز به زودی به حداقل ممکن برسد. بهطورکلی، صادرات مواد اولیه اقدام درستی نیست لیکن اگر موجودی مازاد بر مصرف داخلی داشتیم بهتراست بدون وضع عوارض آن را صادر کنیم تا ضمن ارزآوری و اجرای طرحهای توسعه، از تعطیلی و توقف تولید معادن و بیکاری (با توجه به اینکه عمده معادن در مناطق دورافتاده میباشد) جلوگیری نماییم. در هر صورت توجه به امر اکتشافات و استمرار آن با حمایتهای دولت و بخش خصوصی میبایست در سرلوحه برنامههای کشور قرار گیرد. با توجه به اینکه مزیت اصلی زنجیره تولید فولاد در کشور، وجود ماده اولیه اصلی مصرفی آنها یعنی سنگآهن میباشد و با توجه به پراکندگی کارخانههای فولاد در کشور و مسائل حملونقل ریلی نمیبایست روی واردات سنگآهن تمرکز کنیم.