شهیدی، مدیر ارز بازرگانی مرکز مبادله مطرح کرد: کنترل و نظارت بانک مرکزی بر سامانه ارز توافقی

یکی از ویژگی‌های این سامانه حذف ریسک معاملاتی برای دو طرف معامله است چراکه ریال و ارز ابتدا به دست یک کارگزار خواهد رسید و پس از راستی آزمایی وارد سامانه خواهند شد و تسویه صورت می‌گیرد و ریسک معامله در سامانه ارز توافقی از بین خواهد رفت. در سامانه تالار ارز توافقی، مالکیت ارز به واسطه‌ها منتقل نخواهد شد و بانک‌ها به‌عنوان کارگزار بین خریدار و فروشنده ایفای نقش می‌کنند. کاهش زمان جابه‌جایی ارز یکی دیگر از نکات برجسته تالار ارز توافقی است. سامانه ارز توافقی به‌گونه‌ای طراحی‌شده تا کارگزاری‌ها اعتبارسنجی شوند و اگر در انتقال ارز تأخیر داشته باشند معاملات آن‌ها محدودتر می‌شود؛ ازاین‌رو، کارگزاران برای اینکه دچار محدودیت نشوند تلاش می‌کنند در کمترین زمان ممکن، جابه‌جایی ارز را بین خریدار و فروشنده انجام دهند. سامانه تالار ارز توافقی بستری برای صادرکنندگان و واردکنندگان است که بتوانند نرخ خود را باقیمت پیشنهادی خریدوفروش کنند و محدودیتی برای تعیین کف قیمت هم مشخص نشده است هرچند بستر سامانه هم برای چند نرخی بودن و هم برای تک‌نرخی بودن آماده است؛ اما اینکه آیا در بستر سیاست تک‌نرخی یا چند نرخی ارز اجرا می‌شود بستگی به سیاست‌گذاری‌های کلان بانک مرکزی و دولت خواهد داشت؛ به کمک تالار ارز توافقی، تمامی اصناف در یک بازار واحد به خریدوفروش ارز اقدام می‌کنند.

علی شهیدی درباره فرآیند این سامانه عنوان کرد: فرآیند تالار ارز توافقی بدین‌صورت است که صادرکنندگان برای فروش ارز خود، لازم است بخشی از مراحل پیش از معامله را طی کنند؛ صادراتی انجام‌شده و کوتاژی صادرشده است، آن کوتاژ وارد سامانه‌های پیشینی قبل از معامله خواهد شد و مشخص می‌شود که هر فرد چه میزان ارز واقعی دارد؛ یکی از ویژگی‌های این سامانه این است که با توجه به نوع فرآیند پیش معامله‌ای، ریسک معامله برای خریدار و فروشنده به صفر خواهد رسید.

شهیدی تشریح کرد: پس از تعیین میزان ارز موجود و اثبات وجود ارز واقعی، صادرکننده ارز خود را به دست کارگزاری که بانک مرکزی تعیین می‌کند قرار می‌دهد و بر اساس سیاست‌گذاری بانک مرکزی این کارگزاران می‌توانند، بانک‌های عامل باشند.

مدیر ارز بازرگانی مرکز مبادله توضیح داد:

کشف نرخ ارز در سامانه ارز توافقی به این شکل است که پس‌ازآنکه کارگزار موجودیت ارز را تأیید کرد به صادرکننده یا نماینده وی که همان کارگزاری است اجازه خواهیم داد در سامانه ارز توافقی، ارز خود را به فروش برساند؛ صادرکننده ارز خود را بر اساس نرخ پیشنهادی خود در سامانه اعلام می‌کند که این نرخ اعلامی به‌عنوان نرخ پایه در سامانه ثبت می‌شود. حال برای واردکنندگان یا خریداران مراحل به‌صورت معکوس انجام می‌شود؛ یعنی واردکننده یا خریدار اعلام می‌کند حاضر است میزان ارزی را باقیمتی خریداری کند که به معنای سقف قیمت خرید ارز معین می‌شود و پس از بررسی‌های لازم، همه سفارش‌های خرید و سفارش‌های فروش به هسته معاملاتی مرکز مبادله ایران منتقل می‌شود.

لازم به ذکر است کنترل و نظارت بانک مرکزی بر سامانه ارز توافقی به این شکل است که بانک مرکزی دسترسی‌های لازم برای رصد جزئیات روند معاملات را دارد. در تالار ارز توافقی نرخ موردنظر به‌صورت توافقی قیمت‌گذاری و خریدوفروش می‌شود و بانک مرکزی در این تالار به‌هیچ‌عنوان دخالت نخواهد داشت و نرخ‌گذاری دستوری وجود ندارد. لازم به ذکر است که تالار ارز توافقی بستری گسترده دارد و ممکن است در آینده تالارهای مختلفی همچون تالار عمده راه‌اندازی شود و بر اساس اهداف و سیاست‌های کلان برنامه‌ریزی خاص خود را داشته باشد؛ اما سیاست‌گذاری بانک مرکزی این‌گونه است که در تالار ارز توافقی هیچ‌گونه قیمت‌گذاری دستوری نداشته باشد.