یادداشتی از الهام کريمي امينآبادي کارشناس ارشد گروه مطالعات اقتصادی شرکت مهندسی فولاد تکنیک؛
علل بیرونقی معدن در ایران
در راستای بررسی جایگاه و اهمیت بخش معدن در اقتصادایران، ابتدا به بررسی آمار منتشرشده از سوی بانک مرکزی پرداخته شده و سپس مهمترین مشکلات موجود دراین بخش تشریح شده است.
به گزارش پایگاه خبری معدننامه به نقل از دنیای اقتصاد، تولید ناخالص داخلیایران بر حسب گروه به ۴ گروه «کشاورزی، جنگلداری، ماهیگیری»، «نفت و گاز»، «صنایع و معادن» و «خدمات» طبقه بندی میشود. بررسی آمار ۱۰ساله اخیر کشور (۱۴۰۰-۱۳۹۱) نشان داده است بهطور متوسط ۵۶درصد ارزش تولید ناخالص داخلی کشور مختص گروه خدمات، ۲۴درصد سهم گروه صنایع و معادن، ۳/ ۱۰درصد سهم گروه کشاورزی، جنگلداری، ماهیگیری و در نهایت۷/ ۹درصد سهم گروه نفت و گاز بوده است، بنابراین گروه صنایع و معادن بعد از گروه خدمات، بزرگترین و پرنقشترین گروه اقتصادی کشور محسوب میشود.
از سوی دیگر در بین ۵ زیر گروه صنایع و معادن که شامل «صنعت»، «ساختمان»، «استخراج معدن»، « تامین برق، گاز، بخار و تهویه هوا»، «آبرسانی، مدیریت پسماند، فاضلاب و فعالیتهای تصفیه» است، دو زیر گروه صنعت و ساختمان به ترتیب از مهمترین زیرگروههای اقتصادی کشور در بازه مورد بررسی (۱۰سال اخیر) بهشمار آمده و بهطور متوسط ۸۱درصد از کل ارزشافزوده ایجادشده در گروه صنایع و معادن طی سالهای گذشته مختص صنعت (۵/ ۵۸ درصد) و ساختمان (۷/ ۲۲درصد) و بهطور متوسط ۸/ ۳درصد نیز سهم زیرگروه استخراج معدن بوده است.
از طرفی، در بازه ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۰ ارزشافزوده زیرگروه صنعت و استخراج معدن افزایش یافته و هرکدام سالانه به ترتیب رشد یک و ۷ درصدی را تجربه کردهاند. این در حالی است که ارزشافزوده ساختمان با رشد سالانه منفی ۵درصد بهشدت کاهش یافته است. از بعد کلانتر نیز بررسی دادههای ۱۰ سالاخیر نشان داده است، صنعت از کل اقتصادایران بهطور متوسط سهمی معادل با ۵/ ۱۴، استخراج معدن سهمی معادل با یکدرصد و ساختمان نیز۳/ ۴درصد سهم داشته است که آمار فوق گویای سهم ناچیز معدن و ساختمان در تولید ناخالص داخلی است. هرچند که کوچکبودن سهم معدن از اقتصاد به مبنای محاسباتی ارزشافزوده این بخش که فارغ از ارزشافزوده کنسانترهسازیها و تغلیظسازیها است نیز برمیگردد، اما به هرحال ناچیز بودن سهم معدن و میزان استخراج در اقتصاد کشوری مثلایران که از معادن و ذخایر غنی خدادادی بهرهمند است، بازگوکننده مسائل عدیدهای است که گریبانگیر آن شده است. مسائلی که نهتنها از اقتصاد سیاسی نادرست کشور نشات میگیرد، بلکه به مسائل درونبخشی نیز اشاره دارد که در ادامه به تشریح بیشتر آن پرداخته شده است.
در سال۱۳۹۹، ۲۵۹۳ فرم پرسشنامه در ارتباط با مشکلات معادن توسط سازمان نظام مهندسی معدن ایران تهیه و در اختیار معدنکاران قرار گرفت که بازخورد آن نشان داده است از منظر معدنکاران دو مشکل کمبود نقدینگی و تجهیزات معدنی در صدر مشکلات و مساله زیرساخت و اکتشاف تکمیلی در پایینترین اولویت قرار دارد. این در حالی است که متخصصان معدنی داخلی و در سطح دنیا معتقدند اکتشافات تکمیلی و فرآوری از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند که در صورت توجه کافی به آنها میتوان سایر مشکلات از قبیل کمبود نقدینگی، فرسودگی ماشینآلات و بالابودن حقوق گمرکی را جبران و تامین منبع مالی کرد.
.
.
.
.
.
.
.
.
.