صنعت فولاد قربانی اتهامات غیرواقعی در مصرف انرژی/ فولاد نه تنها سوبسید نمی‌گیرد بلکه سوبسید هم می‌دهد

به گزارش پایگاه خبری «معدن نامه»، نشست هیئت‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران به مناسبت روز خبرنگار و روز ملی تشکل‌ها، امروز یکشنبه ۲۶ مرداد در ساختمان شماره ۳ اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران (خانه تشکل‌ها) برگزار شد.

بهرام سبحانی رئیس هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در این نشست تأکید کرد: علی‌رغم اینکه صنعت فولاد بار بزرگی از اقتصاد کشور را به دوش می‌کشد، اما توسط افراد مختلفی مورد جفا قرار می‌گیرد و از سوی آن‌ها به موضوعات غیرواقعی متهم می‌شود. شرایط به‌گونه‌ای است که وقتی مشکل کمبود گاز و آب و برق در کشور به وجود می‌آید، بلافاصله انگشت اتهام به‌سوی صنایع فولاد نشانه می‌رود. اعداد و ارقامی که از سوی این افراد به مصرف انرژی فولادی‌ها نسبت داده می‌شود به‌هیچ‌وجه واقعی نبوده و از نظر منطقی امکان‌پذیر نیست.

وی افزود: این اعداد و ارقام ممکن است برای مردم عادی ناشناخته باشد، اما توقع داریم که از سوی کارشناس‌ها و اساتید دانشگاه به‌درستی مطرح شوند تا عموم مردم در جریان واقعیات قرار بگیرند و ذهن آن‌ها دچار اشتباه نشود. به‌عنوان‌مثال در موضوع مصرف آب، فولاد مبارکه به‌عنوان بزرگ‌ترین مجموعه فولادی کشور اقدام به تأمین بخش عمده‌ای از آب مصرفی خود با هزینه‌های سنگین از خلیج فارس کرده است یا بعضی از کارخانه‌ها پساب‌های شهری را جمع‌آوری و تصفیه می‌کنند.

سبحانی با اشاره به مصرف برق در صنایع فولاد گفت: کل مصرف برق زنجیره فولاد، یعنی از سنگ‌آهن تا محصول نهایی در مجموع تمام صنایع فولادی کشور کمتر از 6 هزار مگاوات است. مقایسه این رقم در برابر 80 هزار مگاوات برق تولیدی در کشور نشان می‌دهد که مصرف صنایع فولادی چندان قابل توجه نیست. روزانه 850 میلیون مترمکعب گاز در شبکه گاز کشور تزریق می‌شود که مصرف کل صنعت فولاد 40 میلیون مترمکعب در روز است که کمتر از 5 درصد است.

وی ادامه داد: صنعت فولاد از نظر ایجاد اشتغال بالاترین اشتغال‌زایی را دارد و استخراج سنگ آهن در معدن تا تبدیل آن به محصول نهایی باعث به‌کارگیری گسترده نیروی انسانی می‌شود. صنایع فولاد در اقتصاد ملی جایگاه بسیار مهمی دارند و ارزآوری بسیار خوبی برای کشور ایجاد می‌کنند، اما متأسفانه در بسیاری از موارد این نکات مثبت دیده نمی‌شود و نیمه ‌خالی لیوان مورد تأکید قرار می‌گیرد و بسیار بزرگنمایی می‌شود و مواردی مطرح می‌شود که ارتباطی با واقعیت ندارند. درحالی‌که 5 درصد مصرف گاز کشور را داریم، 31 درصد بودجه گاز کشور را تأمین می‌کنیم که معنی آن پرداخت سوبسید به سایر مصرف‌کننده‌هاست. متأسفانه این موضوع بارها مطرح‌شده که صنعت فولاد سوبسید دریافت می‌کند، اما در عمل می‌بینیم که ما سوبسید هم می‌دهیم.

وحید یعقوبی معاون اجرایی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران نیز در این نشست با بیان اینکه ایران 7 سال متوالی در جایگاه دهم فولاد جهان قرار داشته است افزود: فاصله ما با کشور آلمان که رتبه هفتم را دارد تنها 5.8 میلیون تن است و اگر محدودیت‌های انرژی کاهش پیدا کند رسیدن به جایگاه هفتم اصلاً دور از دسترس نیست. سهم صنعت فولاد در تولید ناخالص ملی 5.5 درصد است و در حوزه اشتغال نیز تعداد شاغلین مستقیم و غیرمستقیم این صنعت برابر 2 میلیون نفر بوده که برابر 8 درصد کل شاغلین کشور است.

وی ادامه داد: 11 درصد ارز کشور در سال 1403 توسط صنعت فولاد تهیه شد که به نسبت سال قبل از آن کاهش یافته و در سال 1402 این عدد برابر 16 درصد بود. تراز تجاری فولاد نیز برابر 5 میلیارد دلار است. متأسفانه این صنعت دچار چالش‌هایی است که باعث شده در 4 سال گذشته حدود 14 میلیارد دلار تولید از دست برود. صنعت فولاد در سال 1403 تنها در فروردین‌ماه محدودیت تولید نداشت و اگر همان تولید فروردین‌ماه را به کل سال تعمیم بدهیم باید در سال 1403 حدود 40 میلیون تن فولاد تولید می‌شد، اما این عدد برابر 30 میلیون تن بود که ارزش تولید ازدست‌رفته برابر 14 میلیارد دلار بود.

یعقوبی با بیان اینکه سهم صنعت فولاد در مصرف برق کشور برابر 7 درصد است افزود: مقدار مصرف برق فولاد 5 هزار 500 مگاوات است که از این مقدار 4 هزار مگاوات آن مستقیم توسط خود شرکت‌های فولادی از طریق نیروگاه‌های اختصاصی تولید می‌شود، اما 60 درصد محدودیت‌های برق بر صنعت فولاد اعمال می‌شود. در زمینه گاز نیز تنها 5 درصد از مصرف گاز کشور مربوط به کارخانه‌های فولاد است اما 6 برابر این مقدار را به شرکت گاز می‌پردازد. صنعت فولاد سوخت جایگزین به جای گاز ندارد.

معاون اجرایی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران تأکید کرد: از سال 98 تا 1403 یعنی در طول 6 سال نرخ برق مصرفی صنعت فولاد 23 برابر شده است که در هیچ جای دنیا سابقه‌ای نداشته است. در همین مدت قیمت فولاد کمتر از 6 برابر رشد داشته است. در همین بازه زمانی قیمت گاز مصرفی صنعت فولاد نیز 14 برابر شده است. صنایع فولاد ایران 3 برابر کشورهای منطقه پول گاز پرداخت می‌کنند.

رسول خلیفه‌سلطانی دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران نیز در این نشست تأکید کرد که بحران انرژی باعث بلااستفاده ماندن حدود یک‌سوم ظرفیت تولید فولاد کشور شده است. به گفته او این موضوع تنها محدود به زنجیره فولاد نیست بلکه در سطح ملی یک چالش جدی به شمار می‌آید. وی هشدار داد: رشد سالانه تولید فولاد که طی دو دهه گذشته به‌طور میانگین ۵.۷ درصد بود، اکنون به حدود ۰.۷ درصد کاهش یافته است.

همچنین احسان دشتیانه عضو هیئت ‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد در این نشست با اشاره به جایگاه صنایع مادر در اقتصاد ملی گفت: اگر برای حفظ این صنایع برنامه‌ریزی نشود، اشتغال پایدار کشور تهدید خواهد شد. او یادآور شد که برنامه‌ریزی برای دستیابی به ظرفیت ۵۵ میلیون تنی تولید فولاد در افق ۱۴۰۴ انجام شده بود، اما تاکنون تنها به حدود ۴۶ میلیون تن رسیده‌ایم و دولت در بخش زیرساخت‌ها عقب‌ماندگی دارد.

دشتیانه همچنین با اشاره به موضوع مصرف آب گفت: در حالی که اغلب صنایع با کاهش سودآوری مواجه شده‌اند، صنعتی‌کردن کشاورزی می‌تواند بخش مهمی از معضل مصرف بالای آب را حل کند.

جهاندار شکری دیگر عضو هیئت ‌مدیره انجمن نیز با اشاره به مشکلات صادراتی گفت: در کرمانشاه تصمیم گرفته شد کارت بازرگانی جدید صادر نشود، اما همین موضوع برای رئیس اتاق بازرگانی دردسرساز شد. او افزود که در سال گذشته صادرات برخی واحدها از جمله ذوب‌آهن بیستون به صفر رسید.

شکری همچنین از سوءاستفاده برخی افراد از کارت‌های بازرگانی برای کسب سود شخصی انتقاد کرد و گفت: اگر به دنبال تک‌نرخی‌شدن ارز هستیم، هدف اصلی حذف دلالی و تقویت تولید است.

وی با اشاره به شرایط دشوار واحدهای القایی خاطرنشان کرد: این واحدها که زمانی ۷ میلیون تن از تولید کشور را تأمین می‌کردند، امروز عمدتاً تعطیل هستند.بهادر احرامیان عضو هیئت ‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد نیز اظهار داشت: فاصله قابل توجهی میان قیمت فروش داخلی محصولات فولادی و نرخ‌های جهانی وجود دارد و همین موضوع تولیدکنندگان را با چالش مواجه کرده است.

همچنین احمد دنیانور عضو هیئت ‌رئیسه انجمن تلیدکنندگان فولاد در ادامه نشست گفت: موضوع اسنپ‌پک که اخیراً مطرح شده، تهدید جدی برای صنعت فولاد ایران محسوب نمی‌شود.

محسن مصطفی‌پور عضو هیئت ‌مدیره انجمن فولاد نیز در سخنان خود تأکید کرد: صنعت فولاد با وجود فشارهای خارجی و محدودیت‌ها توانسته تولید را متوقف نکند. اگر طرح انتقال آب از خلیج فارس اجرا نمی‌شد، فعالیت بسیاری از واحدهای فولادی متوقف می‌شد. اکنون باید الگوی مصرف اصلاح شود تا از منابع زیرزمینی بیش از این برداشت نشود.
مصطفی‌پور ظرفیت تولید فولاد آلیاژی کشور را ۲.۵ میلیون تن عنوان کرد و گفت: در حالی که نیاز داخلی تنها ۷۰۰ هزار تن است، صادرات یک ضرورت محسوب می‌شود. او همچنین خاطرنشان کرد: در شرایط تحریم، شرکت‌های ایرانی حتی در صورت فعالیت با برندهای متفاوت، در خارج از کشور شناسایی می‌شوند و این مسئله صادرات را دشوارتر می‌کند. با این حال توسعه دیپلماسی اقتصادی می‌تواند به گسترش بازارهای صادراتی کمک کند.