شورشیان کنگو ۷۰ میلیون دلار طلا از معدن «توانگیزا» غارت کردند

به گزارش پایگاه خبری «معدن نامه»، شورشیانی که معدن طلای شرکت Twangiza Mining در شرق جمهوری دموکراتیک کنگو را اشغال کرده‌اند، دست‌کم ۵۰۰ کیلوگرم شمش طلا به ارزش تقریبی ۷۰ میلیون دلار را غارت کرده‌اند.

این خبر توسط خود شرکت اعلام شده است و به گفته «توانگیزا» بعضی از کارکنان معدن با گروه شورشی M23 همکاری کرده‌اند تا طلا را از محل خارج کنند.

این شرکت در بیانیه‌ای که در اختیار خبرگزاری رویترز قرار داده نوشته است: شورشیان با کمک تعدادی از کارمندان، نخستین محموله در حدود ۵۰ کیلوگرم طلا را در مدت کوتاهی از محل خارج کردند. از زمان اشغال معدن، آن‌ها دست‌کم ۵۰۰ کیلوگرم طلا را از طریق مسیرهای زیرزمینی به‌طور مخفیانه منتقل کرده‌اند.

این معدن در استان «کی‌وو جنوبی» قرار دارد و پنج ماه قبل، پس از چند هفته درگیری شدید به کنترل شورشیان M23 درآمد. از آن زمان شرکت اعلام کرده که هر ماه بیش از ۱۰۰ کیلوگرم طلا و حدود ۵ میلیون دلار تجهیزات و مواد از دست داده است. «توانگیزا» با اعلام وضعیت اضطراری خارج از کنترل، گفته قصد دارد شکایت‌هایی را نزد دولت کنگو و نهادهای بین‌المللی داوری مطرح کند.

در ۱۵ اکتبر، حمله‌ای پهپادی زیرساخت‌های برق معدن را نابود کرد، اما مسئول این حمله هنوز مشخص نیست.

 M23 یک گروه شبه‌نظامی به رهبری قوم توتسی است که گفته می‌شود از سوی رواندا حمایت می‌شود. این گروه از ابتدای سال ۲۰۲۵ حملات گسترده‌ای را آغاز کرده و شهرهای مهمی از جمله گوما و بوکاوو را تصرف کرده است. به گفته دولت کنگو، تنها در نیمه نخست سال جاری بیش از ۷ هزار نفر در شرق کشور کشته شده‌اند.

منطقه شرقی کنگو که سرشار از منابع معدنی است، همچنان کانون تنش‌های دیرینه میان کنگو و رواندا به‌شمار می‌رود. جمهوری دموکراتیک کنگو بزرگ‌ترین تولیدکننده کبالت در جهان و صادرکننده اصلی مس در آفریقا است و منابع عظیمی از تانتالم، قلع، تنگستن و کلتان دارد که عناصری حیاتی برای صنایع الکترونیک و فناوری‌های سبز محسوب می‌شوند.

پشت پرده توافق صلح

آمریکا در ماه ژوئن طرحی برای توافق صلح میان رواندا و کنگو امضا کرد که هدف آن تثبیت شرق کنگو و جذب سرمایه‌گذاری غربی در بخش معدن عنوان شده بود، اما گزارش جدیدی که روز سه‌شنبه منتشر شد نشان می‌دهد این توافق بیش از آنکه درباره صلح باشد، در جهت تضمین دسترسی آمریکا به مواد معدنی کنگو تنظیم شده است.

پژوهشگران مؤسسه آمریکایی Oakland Institute در کالیفرنیا دریافتند که صادرات تانتالم رواندا به آمریکا بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ پانزده برابر افزایش یافته، درحالی‌که ظرفیت تولید این کشور بسیار محدود است.

این رشد پس‌ازآن رخ داد که آمریکا تحریم‌ها علیه رواندا را پس از شورش M23 در سال ۲۰۱۲ لغو کرد.

مطابق این گزارش، توافق جدید مسیرهای قاچاق از طریق رواندا را مشروعیت می‌بخشد و درعین‌حال پروژه‌های زیرساختی مورد حمایت آمریکا مانند راه‌آهن ۵۵۳ میلیون دلاری «دالان لوبیتو» (Lobito Corridor) را تقویت می‌کند.

این دالان، خط آهنی ۱۷۰۰ کیلومتری از بندر لوبیتو در آنگولا تا قطب معدنی کولویزی در کنگو است و قرار است به منطقه مس‌خیز زامبیا نیز گسترش یابد. آمریکا این طرح را جایگزینی راهبردی برای پروژه‌های زیرساختی چین در آفریقا معرفی کرده است.

چندین شرکت آمریکایی از جمله شرکت‌هایی با سرمایه‌گذاری بیل گیتس و افراد مرتبط با ارتش و نهادهای اطلاعاتی آمریکا در حال مذاکره برای قراردادهای معدنی در این مسیرها هستند.

این پژوهش هشدار می‌دهد که چنین ترتیباتی منجر به ثروتمندتر شدن شرکت‌های آمریکایی و نخبگان رواندایی می‌شود، درحالی‌که مردم کنگو هزینه انسانی و زیست‌محیطی آن را می‌پردازند.

از زمان امضای این توافق تاکنون بیش از هزار غیرنظامی کشته شده‌اند که تردیدهای جدی درباره کارآمدی آن به وجود آورده است.

رواندا و کنگو نتوانستند تا مهلت اوت توافق را تصویب کنند و یکدیگر را مقصر تأخیر دانستند. بااین‌حال دو کشور هفته گذشته توافق کردند سازوکاری برای نظارت بر اجرای آتش‌بس احتمالی ایجاد کنند.