سیمان در تابلو بورس کالا؛ از کاهش قیمت تا حذف رانت
در ماه‌های اخیر شاهد تلاش‌های دولت برای حذف قیمت‌گذاری دستوری و ورود کالاهای استراتژیک از جمله سیمان به بورس‌کالا بودیم؛ اقدامی که در نهایت سبب کاهش قابل توجه قیمت این محصول در بازار آزاد و ایجاد ثبات قیمتی شد. رویه‌ای که از نظر کارشناسان به سود تولید کشور بوده و در حذف رانت و دو قیمتی بودن بازارها کمک شایانی می‌کند. از طرفی دیگر امکان پیش‌بینی پذیری بازارها در مسیر ورود کالاهای تولیدی به بورس امکانپذیر می‌شود.
به گزارش پایگاه خبری معدن‌نامه به نقل از سنا، تا مرداد ماه سال جاری و قبل از روی کارآمدن دولت جدید، قیمت سیمان برای مصرف کننده ۲ الی ۳ برابر قیمت کارخانه بود، به طوریکه قیمت برای مصرف کننده نجومی شده بود و از طرفی سود (۱۰۰ الی ۲۰۰ درصدی) حاصل از تولید سیمان از جیب تولید کننده به جیب دلالان واریز می شد.
این شرایط به کاهش انگیزه تولیدکنندگان برای تولید منجر می‌شد و از طرفی دیگر رشد تقاضای دلالی ناشی از «اختلاف قیمت میان تولید کننده تا مصرف کننده» به بروز قاچاق محموله‌های بزرگی از سیمان به کشورهای همسایه را رقم می‌زد، موضوعی که رفته رفته بر شد قیمت سیمان برای مصرف‌کننده افزود.
اما با روی کارآمدن دولت جدید و با وجود مقاومت‌ها و بهانه‌های مختلف در مخالفت با بورس کالا، در نهایت تصمیم گرفته شد تا سیمان در بورس کالا عرضه و کشف قیمت (مبتنی بر عرضه و تقاضا) شود. تصمیمی که به انگیزه تولیدکنندگان برای تولید بیشتر جانی دوباره داد و از طرفی دیگر به دلیل وجود شفافیت در عرضه و تقاضا و امکان دسترسی شفاف میان تولیدکنندگان و مصرف کنندگان، تقاضای مبتنی بر «دلالی و قاچاق» را تا حد بسیاری کاهش داد.
روندی که به دنبال خود و به یکباره قیمت سیمان را برای مصرف کننده به کمتر از نصف روزهای قبل یعنی از حدود ۱۰۰ هزار تومان به حدود ۴۰ هزار تومان در هر پاکت رساند.
لازم به یادآوری است، در تیرماه امسال، به دنبال کاهش ۹۰ درصدی برق صنایع به‌ویژه سیمانی‌ها و فولادی‌ها همچنین قیمت‌گذاری دستوری، قیمت سیمان در تهران به پاکتی ۷۰ هزار تومان هم رسید؛ این در حالی بود که شنیده می‌شد در برخی شهرستان‌ها سیمان به ۱۰۰ هزار تومان هم رسید و حتی برخی سازندگان از نرخ ۱۲۰ هزار تومان برای هر پاکت در مناطق جنوبی کشور خبر می‌دادند که منجر به تعطیلی بسیاری از کارگاه‌های ساختمانی نیز شد.
اما اکنون و با فروکش بحران انرژی (گاز) کارخانه‌ها و با حذف قیمت‌گذاری دستوری سیمان، قیمت این کالا در محدود ۲۵ هزار تومان در هر پاکت ثابت ماند. براین اساس، کارشناسان معتقدند، حذف قیمت‌گذاری دستوری برای خودرو نیز در ادامه این روال اثر مطلوب مشابهی برای این صنعت خواهد داشت که به دلیل زیان‌ده بودن این صنعت اقدامی ضروری به شمار می آید.
بورس، بازار سیاه سیمان را کساد کرد
در همین خصوص دهقان دهنوی رییس سابق سازمان بورس، پیشتر گفته بود که قبل از ورود سیمان به بورس کالا، قیمت این محصول به طور دستوری و از سوی سازمان حمایت تعیین می شد اما سیمان با قیمت دولتی به دست مصرف کننده نمی‌رسید ولی بعد از عرضه سیمان در بورس کالا همان قیمت ۲۵ هزار تومانی معامله شده به دست مصرف‌کننده نهایی رسید.
علاوه بر این با ورود سیمان به بورس کالا به جای خریداران ۱۰ تا ۲۰ نفری، بیش از هزار نفر به خرید مستقیم از ۱۰ تن تا مقادیر بیشتر کردند موضوعی که به معنای کوتاه شدن دست واسطه ها و دلالان از بازار سیمان و امکان خرید مستقیم بسیاری از مصرف کنندگان (حتی خرد) از کارخانه‌ها است.
بنابراین ورود سیمان به بورس کالا نه تنها برای سهامداران مطلوب است، بلکه برای شرکت های سیمانی هم سودآوری مناسبی ایجاد می کند و محصول با قیمت پایین تر به دست مصرف کننده می رسد که مورد تایید و حمایت همه سیاست گذاران و قانون گذاران شده است.
سیمان به بورس آمد؛ قیمت ها ثابت ماند
همان طور که در بالا اشاره شد حالا بعد از گذشت حدود ۵ ماه ورود سیمان به بورس کالا، قیمت ها همچنان روند کاهشی داشته و می‌توان گفت به طور کلی به ثبات رسیده است؛ به طوری که قیمت هر پاکت سیمان اکنون در بازار آزاد به زیر ۲۵ هزار تومان رسیده است. در همین راستا، دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان خاطر نشان کرد: قیمت یک تن سیمان پاکتی در بورس کالا ۴۸۰ هزار تومان است که قیمت هر پاکت سیمان را در محدوده زیر ۲۵ هزار تومان قرار می‌دهد.
شیخان افزود: در شرایط فعلی با توجه به تأمین سوخت کارخانه‌های سیمانی و افزایش تولید و عرضه نسبت به تقاضا، مشکل خاصی در تنظیم بازار این محصول وجود ندارد. تعادل و ثبات قیمت‌ها در بازار سیمان در صورت تأمین سوخت و برق پایدار، ادامه خواهد داشت.
اثر بهبود وضعیت سیمان بر صنایع وابسته
مجید عشقی رییس سازمان بورس نیز به تازگی با اشاره به طرح نهضت ملی مسکن که در دستور کار دولت سیزدهم قرار دارد، گفت: با توجه به معاملات مستمر سیمان و فولاد در بورس کالا، پروژه‌های این طرح به راحتی می‌توانند همه نیاز خود به محصولات را در قالبی شفاف و از طریق بازار سرمایه تامین کنند.
در نظر داشته باشید که کل سیمان تولیدی کشور به طور هفتگی در بورس کالا عرضه می شود و از آنجایی که ثبات قیمتی در خصوص سیمان، به عنوان کالای استراتژیک اثر زیادی بر صنایع وابسته خواهد داشت، این روند اثر مطلوبی در توسعه صنعت راه و ساختمان محسوب می شود.
رییس سازمان بورس در همین راستا تصریح کرد: در حوزه سیمان سعی کردیم فرآیند صدور کد مشتریان را تسهیل کنیم که در این رابطه سازوکاری فراهم شد تا افراد به راحتی بتوانند به طور آنلاین و با کد سهامداری اقدام به خرید سیمان از بازار گواهی سپرده کالایی بورس کالا کنند.
حجم ۱۰ برابری معاملات سیمان بعد از ورود به بورس کالا
براساس این گزارش، بررسی روند معاملات سیمان در بورس کالای ایران بیانگر سیر صعودی معاملات و پذیرش شرکت های جدید در بورس است، به طوریکه سیمانی ها از تاریخ ۹ خرداد ماه عرضه های خود در بورس را آغاز کردند و در هفته نخست این عرضه ها (منتهی به ۱۴ خرداد ماه) در مجموع ۳۶ هزار و ۶۰۰ تن سیمان مورد معامله قرار گرفت. این در حالیست که روز گذشته (۲۵ دی) و با گذشت ۸ ماه از ورود سیمان به بورس کالا، بیش از ۷۱۷ هزار تن سیمان به ارزش حدود ۳.۳ هزار میلیارد ریال معامله شده است. سیری که بیانگر نگاه ویژه سیاست‌گذاران به سازوکار رقابتی بورس کالا و لزوم خروج صنایع مهم و تولیدی کشور از رویکرد قیمت دستوری است.
شایان ذکر است، طی یک هفته گذشته معامله‌گران ۳ میلیون و ۹۵۰ هزار گواهی سپرده سیمان معادل ۳ هزار و ۹۵۰ تن سیمان به ارزش ۲۵۲۸ میلیارد و ۲۵۰ میلیون ریال را مورد دادوستد قرار دادند؛ همچنین بررسی‌های آماری نشان می‌دهد از ابتدای راه اندازی معاملات گواهی سپرده سیمان به تاریخ ۹ آبان ماه تا هفته قبل در مجموع ۵۰ میلیون و ۳۹۵ هزار گواهی سپرده سیمان معادل ۵۰ هزار و ۳۹۵ تن سیمان به ارزش ۲۶۱ میلیارد و ۱۸۸ میلیون ریال مورد معامله قرار گرفت.
