طلای ایران در مسیر سرمایه‌گذاری
ایمیدرو در تازه‌ترین اقدام خود اسناد مزایده دو معدن طلا در زنجان و آذربایجان غربی را آماده کرده است. این خبر می‌تواند فصل تازه‌ای را در ورود سرمایه‌گذاران به بخش طلا رقم بزند.
به گزارش پایگاه خبری «معدن نامه»، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) از آماده‌سازی اسناد مزایده برای واگذاری دو معدن مهم طلا در استان‌های زنجان و آذربایجان غربی خبر داده است. این اقدام می‌تواند زمینه‌ساز جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید در بخش معدن ایران باشد. معادن طلا در ایران همواره با چالش تأمین مالی، توسعه زیرساخت و حضور کمرنگ سرمایه‌گذاران خصوصی مواجه بوده‌اند و این اقدام می‌تواند زمینه‌ساز مسیر جدیدی را پیش روی فعالیت معادن طلا قرار دهد. در ادامه به بررسی جزئیات این موضوع، چالش‌ها و نتایج آن می‌پردازیم.
اهمیت استراتژیک طلا
طلا نه‌تنها یک فلز گران‌بها، بلکه ابزاری کلیدی برای حفظ ارزش دارایی‌ها و تقویت ذخایر ارزی کشور است. ایران با وجود برخورداری از ذخایر طلا، تاکنون سهم چندانی از بازار جهانی این فلز را نداشته است، بنابراین هرگونه توسعه در بهره‌برداری از معادن طلا می‌تواند اثر مستقیم و مهمی بر ثبات اقتصادی و تقویت صنایع معدنی ایران داشته باشد.
جزئیات تصمیم ایمیدرو
به گفته محمد آقاجانلو رئیس هیئت عامل ایمیدرو، اسناد مزایده برای واگذاری دو معدن طلا در زنجان و آذربایجان غربی در حال نهایی شدن است. هدف اصلی این اقدام جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی و تسریع در فرآیند بهره‌برداری است.
این تصمیم بخشی از سیاست کلان دولت در آزادسازی و فعال‌سازی معادن راکد و کم‌فعالیت محسوب می‌شود.
سابقه حضور بخش خصوصی در معادن طلا
بررسی‌ها نشان می‌دهد که بخش خصوصی در ایران هیچ‌گاه حضور پررنگ و پایداری در پروژه‌های بزرگ طلایی نداشته است:
تا پیش از سال 1357 فعالیت‌ها محدود و عمدتاً سنتی بود و پس از آن نیز تا دهه ۷۰ بخش خصوصی تقریباً حذف شده بود و پروژه‌های معدنی به‌صورت متمرکز در اختیار دولت بود.
از دهه ۷۰ به بعد با راه‌اندازی معدن موته، استخراج طلا به شکل صنعتی آغاز شد اما بخش خصوصی بیشتر در نقش پیمانکار فعال بوده است.
از مهم‌ترین نمونه‌های معادن طلا در ایران می‌توان به معدن زرشوران تکاب و معدن اق دره اشاره کرد. معدن زرشوران بزرگ‌ترین معدن طلای خاورمیانه است که عمدتاً با سرمایه‌گذاری دولت اما با مشارکت پیمانکاران خصوصی تحت بهره‌برداری قرار دارد.
معدن آق دره به بخش خصوصی واگذار شده اما با چالش‌های اجتماعی و محیط‌زیستی مواجه بوده است.
همچنین تعدادی معدن کوچک در استان‌های زنجان، کردستان، آذربایجان شرقی، خراسان جنوبی و خراسان رضوی عمدتاً در اختیار شرکتهای خصوصی قرار دارند اما بازدهی آن‌ها تاکنون محدود بوده است.
با این توضیحات می‌توان گفت حضور بخش خصوصی در حوزه استخراج طلا بیشتر پراکنده و محدود بوده و ورود جدی آن‌ها به پروژه‌های بزرگ با موانع تأمین مالی، ضعف زیرساخت و ناپایداری قوانین مواجه بوده است.
فرصت‌های اقتصادی واگذاری جدید
از جمله مهم‌ترین مزیت‌های اقتصادی که واگذاری معادن طلا به بخش خصوصی به دنبال دارد می‌توان به افزایش تولید داخلی طلا، کاهش نیاز به واردات و اشتغال‌زایی اشاره کرد. همچنین این موضوع می‌تواند منجر به افزایش سرمایه‌گذاری در صنایع پایین‌دستی مانند طلاسازی شود که ارزش‌افزوده بالاتری نسبت به خام‌فروشی دارد.
دستاورد دیگر این کار جذب سرمایه‌های سرگردان داخلی و امکان حضور جدی‌تر بخش خصوصی در یک بازار استراتژیک است.
چالش‌ها و ریسک‌ها
_مشکلات زیرساختی: بسیاری از معادن با کمبود جاده، آب و انرژی روبه‌رو هستند.
_تأمین مالی: بخش خصوصی ایران برای ورود به پروژه‌های بزرگ نیازمند حمایت بانکی و تضمین‌های دولتی است.
_حساسیت‌های محیط‌زیستی: استخراج طلا با مصرف بالای آب و استفاده از مواد شیمیایی همراه است.
_ناپایداری سیاست‌ها: تغییر قوانین معدنی و مالیاتی، ریسک سرمایه‌گذاری را بالا می‌برد.
چشم‌انداز آینده
اگر مزایده این دو معدن با استقبال سرمایه‌گذاران روبه‌رو شود می‌توان انتظار داشت سهم ایران در تولید طلا در منطقه افزایش یابد.
البته تحقق این چشم‌انداز منوط به آن است که دولت از یک‌سو مشوق‌های واقعی برای بخش خصوصی ایجاد کند و از سوی دیگر ثبات قوانین و مدیریت صحیح چالش‌های محیط‌زیستی را تضمین کند.
جمع‌بندی
واگذاری دو معدن طلا در زنجان و آذربایجان غربی می‌تواند نقطه عطفی در سیاست‌های معدنی کشور باشد. با وجود سابقه کمرنگ و پرچانش حضور بخش خصوصی در این حوزه، شرایط کنونی فرصتی تازه برای جذب سرمایه‌گذاران و توسعه صنایع پایین‌دستی ایجاد کرده است و اگر موانع زیرساختی و مالی برطرف شود، این پروژه‌ها می‌توانند به موتور محرک تازه‌ای برای رشد اقتصادی و اشتغال در کشور تبدیل شوند.
