نقش نیروگاه‌های خورشیدی در کاهش خاموشی‌های صنایع بزرگ
ناترازی برق و قطعی‌های گسترده آن در سال‌های اخیر به یکی از مهم‌ترین چالش‌های زیرساختی کشور تبدیل شده است؛ مشکلی که بیشترین آسیب را به صنایع بزرگ به‌ویژه صنعت فولاد وارد کرده و زنگ خطر را برای تولید ملی به صدا درآورده است.
به گزارش پایگاه خبری «معدن نامه»، یکی از مهم‌ترین نمونه‌های آسیب‌های ناشی از ناترازی برق کاهش شدید تولید در شرکتهای فولاد است، چنانکه به گفته مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان طی چهار سال اخیر به دلیل قطعی‌های مکرر برق نزدیک به ۶۰ درصد از ظرفیت تولید این شرکت از دست رفته است. با در نظر گرفتن این نکته که فولاد خوزستان 1 درصد از تولید ناخالص ملی را در اختیار دارد، متوجه ابعاد بسیار گسترده ضرر و زیان ناشی از قطع برق می‌شویم.
این اتفاق نه‌تنها به درآمد شرکت‌ها آسیب می‌زند بلکه زنجیره تأمین داخلی، اشتغال و ارزآوری کشور را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
صنایع فولادی به‌عنوان یکی از ارکان اقتصاد ایران نقشی کلیدی در صادرات غیرنفتی، تأمین نیازهای داخلی و حفظ اشتغال دارند. ناترازی انرژی و تصمیمات مقطعی مانند قطع برق منجر به افت بهره‌وری و کاهش رقابت‌پذیری محصولات ایرانی در بازارهای جهانی می‌شود.
احداث نیروگاه، راه گریز از بحران ناترازی
صنایع بزرگ در مواجهه با این بحران به راه‌حل‌هایی مانند ساخت نیروگاه‌های اختصاصی روی آورده‌اند. احداث نیروگاه توسط خود صنایع به‌عنوان یکی از مهم‌ترین راهکارهای تأمین پایدار انرژی در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته و به مرحله اجرا رسیده است. شرکت‌هایی همچون فولاد مبارکه، فولاد خوزستان، گل گهر، چادرملو و مس سرچشمه پروژه‌هایی برای تولید برق مورد نیاز خود را آغاز کرده یا در حال توسعه آن هستند.
این اقدام نه‌تنها بار مصرف شبکه سراسری را کاهش می‌دهد بلکه موجب افزایش امنیت تولید و جلوگیری از توقف‌های ناگهانی خطوط تولید در فصل‌های پربار مصرف مانند تابستان می‌شود.
نیروگاه‌های تجدیدپذیر گامی به‌سوی آینده‌ای پایدار
یکی از رویکردهای مهم در خودتأمینی برق، سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های انرژی تجدیدپذیر به‌ویژه نیروگاه‌های خورشیدی و بادی است. این نیروگاه‌ها با تکیه بر منابع طبیعی، پاک و بومی، نقش مؤثری در کاهش آلودگی، تنوع‌بخشی به سبد انرژی و افزایش تاب‌آوری شبکه برق دارند.
سرمایه‌گذاری در این بخش علاوه بر مزایای زیست‌محیطی، به دلیل حمایت‌های قانونی مانند تضمین خرید برق و معافیت از قطعی برق، جذابیت اقتصادی قابل توجهی نیز برای صنایع دارد.
پیشگامی صنایع در احداث نیروگاه‌های خورشیدی
در سال‌های اخیر صنایع بزرگ کشور وارد حوزه احداث نیروگاه‌های خورشیدی شده‌اند. فولاد مبارکه، گل گهر، فولاد خوزستان و برخی دیگر از شرکتهای معدنی و فولادی پروژه‌های تولید برق خورشیدی را در مقیاس‌های مختلف به اجرا گذاشته‌اند.
طبق اعلام وزارت نیرو، صنایعی که بخش قابل توجهی از مصرف برق خود را از طریق نیروگاه‌های تجدیدپذیر تأمین کنند از قطعی برق معاف خواهند شد. این موضوع انگیزه صنایع برای ورود به حوزه انرژی‌های پاک را دوچندان کرده است.
نیروگاه خورشیدی فولاد مبارکه نقطه عطفی در مسیر خودتأمینی انرژی
شرکت فولاد مبارکه به‌عنوان بزرگ‌ترین فولادساز کشور پروژه احداث نیروگاه خورشیدی ۶۰۰ مگاواتی را با هدف تأمین برق پایدار آغاز کرده که در حال حاضر فاز نخست آن با ظرفیت تولید 120 مگاوات به بهره‌برداری رسیده است. این پروژه بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی صنعتی کشور محسوب می‌شود و نشان‌دهنده عزم جدی این صنعت در مسیر گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر است.
به گفته عباس مقتدایی عضو فراکسیون نظارت بر صنعت آب و برق مجلس، اقدام فولاد مبارکه الگویی موفق از خودکفایی در تأمین برق و حرکت در راستای سیاست‌های کلان کشور در زمینه پدافند غیرعامل و کاهش ناترازی انرژی است.
چالش‌های موجود برای استفاده از نیروگاه‌های تجدیدپذیر
با وجود مصوبات قانونی مانند قانون جهش تولید دانش‌بنیان و بخشنامه‌های وزارت نیرو که از سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر حمایت می‌کنند، قطعی برق همچنان گریبان‌گیر صنایعی است که در این حوزه سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
رمضانعلی سنگدوینی نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس اخیراً اعلام کرده که قطع برق صنایع بزرگ به‌ویژه آن‌هایی که در نیروگاه‌های تجدیدپذیر سرمایه‌گذاری کرده‌اند، مغایر قانون و برخلاف سیاست کاهش ناترازی انرژی است.
جمع‌بندی
بحران ناترازی برق چندین سال است سایه‌ای سنگین بر سر صنایع بزرگ کشور انداخته و خسارات جبران‌ناپذیری به تولید ملی وارد کرده است. در این میان حرکت شرکت‌هایی مانند فولاد مبارکه به‌سوی احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر و احداث نیروگاه خورشیدی ۶۰۰ مگاواتی توسط این مجموعه نه‌تنها الگویی برای صنعت فولاد بلکه نمادی از ظرفیت بالای بخش خصوصی برای مشارکت در حل بحران‌های ملی است.
با این حال تداوم قطعی برق در مجموعه‌هایی که در مسیر قانون‌مدار خودتأمینی گام برداشته‌اند نشانه‌ای از ناهماهنگی میان تصویب و اجرای سیاست‌های انرژی است. برای رسیدن به پایداری واقعی در بخش تولید و انرژی، باید با اجرای کامل مصوبات، ارائه تسهیلات مالی و پرهیز از تصمیمات مقطعی حمایت از صنایع تجدیدپذیر از سطح شعار و قانون به مرحله عمل برسد. در نهایت می‌توان گفت آینده تولید صنعتی در ایران به آن مقدار روشن خواهد بود که از انرژی‌های پاک حمایت صورت گیرد.
