گلوگاه فناورانه معدنکاری دیجیتال
گلوگاه معدنکاری دیجیتال کجاست؟ این بازار چه ابعادی دارد و مهم‌ترین فناوری‌های موثر بر آن از چه قصمی هستند؟ تحول تولید معدنی با فناوری‌های جدید چگونه همراستا می‌شود؟ یک بررسی دقیق از گزارش‌های بین‌‌‌‌‌‌‌‌المللی منتشرشده درباره آینده معدنکاری دیجیتال نشان می‌دهد ایجاد و توسعه فرآیند اتوماسیون مهم‌ترین گلوگاه کشورها برای گذار از معدنکاری مکانیکی و ساده است.
به گزارش پایگاه خبری معدن‌نامه به نقل از دنیای اقتصاد، تحلیل برخی از موسسات جهانی این است که در چنین گذاری، اینترنت اشیا نقش اصلی را برای معماری دنیای تازه معدنکاری ایفا خواهد کرد. گزارش‌های بین‌‌‌‌‌‌‌‌المللی تاکید دارند اتوماسیون عاملی حساس در نوآوری معدنی است، جایی‌که اینترنت اشیا معمار اصلی اتوماسیون است. با به‌کارگیری اینترنت اشیا، معدن‌کاران می‌توانند هرچه بیشتر از مزایای پیشرفت فناوری اطلاعات و اتوماسیون استفاده کرده، شیوه جدیدی از کار را توسعه دهند. در عین حال بخش زیرزمینی بیش از معادن روزمینی در به‌کارگیری فناوری‌های دیجیتالی و نسل۴ صنعت انگیزه دارند. جدیدترین گزارشی که درباره معدنکاری دیجیتال در روزهای پیش منتشر شد، بر بازار منطقه‌ای و جهانی این صنعت تمرکز دارد و با نام پژوهش درباره معدنکاری دیجیتال روز چهارم اوت (۱۲مرداد) منتشر شد که به بررسی میزان رشد این بازار، سطح رقابت، روندهای سرمایه‌گذاری و بازاریابی محصولات می‌‌‌‌‌‌‌‌پردازد.
این گزارش در عین حال وضعیت بخش‌ها شامل شرکتها، کاربردهای معدنکاری دیجیتال و وضعیت مناطق و کشورها را بررسی کرده است. تحلیلی که می‌تواند راهنمایی برای آینده پیشروی این بخش باشد و چشم‌‌‌‌‌‌‌‌انداز سرمایه‌گذاری در افق۲۰۲۷ را نمایش دهد. بنگاه تحقیقاتی مارکتس‌ریپورت‌ورلد به‌عنوان منتشرکننده این گزارش تصریح کرده است، معدنکاری فعالیتی کارمحور است که فعالان آن باید در ملاحظات خود اموری از قبیل امنیت را مدنظر داشته باشند. معدنکاری دیجیتال نیز استفاده بهینه از فناوری در جهت رسیدن به بالاترین سطح امنیت، بهرهوری و کاهش هزینه‌‌‌‌‌‌‌‌ها در معدن برای سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران را به ارمغان می‌آورد.
به‌کارگیری رویکردهای فناوری ارتباطات و اطلاعات و راه‌حل‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که این روش ارائه می‌کند، این بخش را که به شکل یک کل واحد در نظر گرفته می‌شود، با بهرهوری بسیار بالاتر عملیاتی و بهره‌‌‌‌‌‌‌‌ورانه، هم به امنیت کار در معدن کمک می‌کند و نیز عواملی را تقویت می‌کند که به مثبت‌شدن بازاری این صنعت در آینده نزدیک کمک می‌کند.
بخش معدن دیرهنگام به فکر استفاده و به‌کارگیری فناوری‌های روز افتاد اما اخیرا سهمی اساسی در پیشرانی در این بخش یافته است. سرعت رشد استفاده از این فناوری‌‌‌‌‌‌‌‌ها بنا به عوامل مختلف بوده است؛ نظیر فراهم‌شدن سرمایه، محبوس‌بودن جغرافیایی برخی از عملیاتهای مهم معدنی، پیچیدگی ذاتی برخی عملیاتهای معدنی و تغییرات مبنایی برخی تجهیزات اصلی معدنی. در این سناریو سرمایه‌گذاری در اینترنت اشیا به کمک کاهش هزینه‌‌‌‌‌‌‌‌های انرژی و هزینه‌‌‌‌‌‌‌‌های تعمیرات و نگهداری خواهد آمد. به‌علاوه با این کار امکان رصد دائمی فرآیند کار معدن مهیا می‌شود و در مجموع با کم‌کردن تعداد کارگران معدنی این بخش هرچه بیشتر سودآور خواهد شد.
بیشترین سهم از بازار: آمریکای‌شمالی
کشف انواع متنوعی از شیل مانند نفت و گاز شیل و وابستگی جهانی به منابع سوخت فسیلی موجب سرعت غیرقابل پیش‌بینی در توسعه فعالیت‌های معدنی خواهد شد. توسعه بخش نفت و گاز در این قاب یک مثال عینی از رشد سریع چنین بازاری است. تحلیل تغییر ساختار عرضه در این زمینه راهگشاست، جایی‌که احتمالا بازار شاهد توسعه زیرساخت‌های جدید خواهد بود. تقاضای قوی برای فلزات پایه و ارزشمند موتورمحرک اکتشاف، توسعه و رشد صنعت معدن در آمریکای‌شمالی است. بروز شماری از مهم‌ترین نقل و انتقالات یا ادغام شرکتها در آمریکا در این حوزه یا سرمایه‌گذاری در فناوری‌های اطلاعات از مهم‌ترین نشانه‌‌‌‌‌‌‌‌های یک خیز فناورانه در بخش معدن این قاره است. مهم‌ترین دلیل افزایش این سرمایه‌گذاری‌‌‌‌‌‌‌‌ها، ارزیابی پیوسته و به‌کارگیری هرچه بیشتر این فناوری‌‌‌‌‌‌‌‌ها و تغییر ارزیابی‌‌‌‌‌‌‌‌های پیشین مبنی‌بر غیرتجاری بودن آنهاست. پس از انجام این سرمایه‌گذاری‌‌‌‌‌‌‌‌ها، دارایی‌های هوشمند، لجستیک هوشمند و امنیت هوشمند درحال‌توسعه هستند. برآوردهای فنی نیز نشان می‌دهد در ۵سال‌آینده شاهد رشد انفجاری این فناوری‌‌‌‌‌‌‌‌ها در بخش معدن آمریکا خواهیم بود.
کانون اصلی معدنکاری دیجیتال
سریع‌ترین روند به‌کارگیری معدنکاری دیجیتال در معادن زیرزمینی است. معدنکاری هوشمند در معادن زیرزمینی نقشی اساسی دارد. سیستم‌‌‌‌‌‌‌‌های نشانگری هوشمند در جمع‌‌‌‌‌‌‌‌آوری اطلاعات بسیار راهگشا هستند. برای نمونه این سیستم‌‌‌‌‌‌‌‌ها درباره جریان سنگ‌‌‌‌‌‌‌‌های معدنی، مکان احتمالی استخراج و رقیق‌سازی احتمالی در معدن اثر بسیار مفید و مشخصی دارند؛ اطلاعاتی که برای معدن‌کاران از اهمیت بالایی برخوردارند. ونتیلاسیون نقشی اساسی در معدنکاری زیرزمینی دارد. البته در سالیان اخیر به‌کارگیری ابتکارات هوشمند ونتیلاسیون در صنایع معدنی افزایش چشمگیری داشته است. نگرانی از امنیت کارگران معدن دلیل عمده‌‌‌‌‌‌‌‌ای است که ورود روش‌های معدنکاری را تغییر داده؛ چراکه فقدان روش‌های مناسب ونتیلاسیون می‌تواند برای کارگران در محیط کاری معدن بسیار چالش‌‌‌‌‌‌‌‌آفرین باشد. همچنین استفاده از تکنیک‌‌‌‌‌‌‌‌های معدنکاری هوشمند برای تسهیل فرآیند استخراج به‌واسطه تحلیل مقدماتی داده‌‌‌‌‌‌‌‌های ژئواسپیسیفیک که توسط وسایل نقلیه اتوماتیک انجام می‌گیرد، دیگر رویکردی است که در سالیان اخیر اثرات ملموسی بر معدنکاری گذاشته است.
گزارش موردور: نقش بزرگ بیگ دیتا
نگاهی گذرا به دیگر گزارش‌هایی که بازه پنج‌ساله ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۷ جهان از منظر معدنکاری را تحلیل کردهاند، نشان می‌دهد ۲مسیر مهم برای توسعه معدن هوشمند در جهان وجود دارد. گزارش موردور اینتلیجنس نکات مهمی دارد. گزارش موردور معدنکاری هوشمند را به بخش‌های یافتن راه‌حل (سیستم کنترل هوشمند، مدیریت دارایی هوشمند، سیستم امنیتی، مدیریت داده‌‌‌‌‌‌‌‌ها، سیستم مانیتورینگ) و خدمات (ادغام سیستمی، خدمات مشاوره‌‌‌‌‌‌‌‌ای، مهندسی و تعمیرات نگهداری) تقسیم می‌کند. بنا به برآورد این گزارش بیشترین سرعت بازار معدنکاری هوشمند منطقه آسیا -پاسیفیک و بزرگترین بازار آن آمریکای‌شمالی است. در سال۲۰۲۱ حجم بازار معدنکاری دیجیتال ۲۷/ ۹میلیارد دلار بوده است و انتظار می‌رود تا سال۲۰۲۷ این رقم به ۰۵/ ۲۸میلیارد دلار برسد. این گزارش با استناد به آمار گروه فناوری اریکسون استفاده از ماشین‌‌‌‌‌‌‌‌های خودران (دامپ‌‌‌‌‌‌‌‌تراک‌‌‌‌‌‌‌‌ها)، مانیتورینگ ریل‌تایم، یا حفاری از راه دور، بهرهوری و امنیت معادن طی ۱۰ سالی که از استفاده این قبیل فناوری‌‌‌‌‌‌‌‌ها می‌گذرد، به شکلی قابل‌ملاحظه افزایش یافته به‌طوری که نرخ بازگشت سرمایه برخی از آنها ۲۰۷درصد بوده است.
ترندهای کلیدی بازار
بنا به گزارش موردور انتظار می‌رود مدیریت و تحلیل داده سریع‌ترین رشد را در این بازار داشته باشد. هر روز دکل‌‌‌‌‌‌‌‌های حفاری اتوماتیک، بیل‌‌‌‌‌‌‌‌ها، نوارهای نقاله، کامیون‌‌‌‌‌‌‌‌ها، دامپ‌‌‌‌‌‌‌‌تراک‌‌‌‌‌‌‌‌ها و کشتی‌‌‌‌‌‌‌‌ها حجم وسیعی از داده‌‌‌‌‌‌‌‌های ارزشمند را تولید می‌کنند. ترکیب این اطلاعات با تحلیل هوشمند، هوش مصنوعی، یادگیری ماشین (Machine learning) و اتوماسیون فرآیندی را در معدنکاری خلق می‌کند که بی‌‌‌‌‌‌‌‌سابقه است؛ ضمن اینکه بستر ظهور تجارت‌های گوناگون را ایجاد خواهد کرد. کسب‌وکارها در چنین فضایی امن‌تر و مولدتر خواهند بود. مطابق آمار مجمع جهانی اقتصاد، ابتکارات گذار دیجیتال در بخش معدن در دهه پیش‌‌‌‌‌‌‌‌رو ۳۲۰میلیارد دلار بر ارزش صنعتی به این بخش خواهد افزود که رقم قابل‌توجهی است. بیگ دیتا یا کلان‌‌‌‌‌‌‌‌داده که با محرک پیشرفت پرسرعت فناوری‌های اطلاعات در حال پیشروی است دیگر فناوری پرمصرف در گذار به معدن هوشمند است.
این فناوری آینده‌‌‌‌‌‌‌‌دار شکل نوینی از معدنکاری را اشاعه می‌دهد. برآوردهای اولیه نشان می‌دهد با استفاده از فناوری کلان‌‌‌‌‌‌‌‌داده هزینه تشخیص مکان یک معدن جدید تا ۸۰درصد کاهش می‌یابد که چنین عددی هر معدنکاری را برای سرمایه‌گذاری در این بخش وسوسه خواهد کرد. جست‌وجو در متن گزارش‌های بین‌‌‌‌‌‌‌‌المللی نشان می‌دهد آمریکای‌شمالی در زمینه سهم از بازار و مشارکت در گسترش معدنکاری دیجیتال دست بالا را دارد؛ درحالی‌که پیشران‌‌‌‌‌‌‌‌های این حوزه آمریکا و کانادا هستند. اکنون و با پیشرفت اینترنت، بسیاری از بازیگران عمده این منطقه بر فراهم‌کردن تحلیل‌های ریل تایم تمرکز کردهاند. سیسکو برای نمونه قادر است دیدی ریل‌تایم در گام‌های معدنکاری و فرآیند تولید داشته باشد و رصد (Monitoring) دقیق از خروجی، تجهیزات، مکان و امنیت داشته باشد. بازیگران کلیدی در این تجارت هم‌اکنون به ترتیب سیسکو، ونکو، اس.ای.پی، راکول و کوماتسو هستند.
.
.
.
.
.
.
.
