پیشنهاد استفاده از «آب کارستی» برای رفع تنش آبی در کشور

رییس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی خاطرنشان‌کرد: در همه جای جهان پتانسیل آب کارستی وجود دارد، به‌طوری که نزدیک به ۲۵ درصد جمعیت جهان و بیش از نیمی از کشورهای اروپایی تامین آب خود را از آب کارستی انجام می‌دهند.

وی بیان‌داشت: شهر شیراز از دیرباز از پتانسیل آب کارستی استفاده می‌کرده و در طبس، اصفهان و برخی دیگر از نقاط کشور نیز سابقه استفاده از این نوع آب وجود دارد.

شهیدی تصریح‌کرد: اکنون سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی نقشه سنگ‌های کربناته کشور که می‌تواند پتانسیلی برای وجود آب کارستی باشد را تهیه کرده که وجود آب کارستی در ۳۰ تا ۳۵ درصد از مساحت کشور را نشان می‌دهد.

وی بیان‌داشت: بین ۱۰ تا ۱۵ میلیارد مترمکعب پتانسیل آب کارستی در کشور وجود دارد که تاکنون استفاده مناسبی از آنها نشده است، به همین دلیل روانه رودخانه‌ها و دریاها شده یا در دشت‌ها تبخیر می‌شوند.

معاون وزیر صنعت تاکید کرد:‌ آب کارستی کیفیت بالایی دارد و برای آشامیدن بسیار مناسب است.

وی یادآور شد: سازمان زمین‌شناسی در دهه ۸۰ بر شناسایی آب کارستی در منطقه «کپه‌داغ» در نزدیکی مرز ترکمنستان و ایران به‌منظور تامین آب شرب مشهد اقدام کرد، اما با وجود کار خوب انجام شده، این پروژه نهایی نشد.

شهیدی گفت: با وجودی که قرار بود از منابع آب کارستی استفاده شود، اما سازمان آب اجازه حفر چاه در منطقه را نداد، این در حالی است که شاهد خروج این آب‌ها از ایران هستیم و ترکمن‌ها با استفاده از همین آب‌ها در عشق‌آباد (پایتخت این کشور) تفرجگاه‌های آبی متعدد بنا کرده‌اند.

وی بیان‌داشت: از شهر سراوان واقع در استان ‌سیستان و بلوچستان نیز چاه‌های متعدد موجود در کشور پاکستان که در حال استفاده از آب‌های کارستی هستند قابل رویت است، زیرا شیب سنگ‌های کربناته ایران به سمت این کشور است.

رییس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی همچنین از وجود چشمه‌های آب شیرین در خلیج‌فارس خبر داد و گفت: علت این موضوع زه‌کش شدن آب‌های کارستی توسط گسل‌ها است و به‌راحتی وارد آب‌های خلیج‌فارس می‌شود.

وی تاکید کرد:‌ با توجه به شرایط فعلی آبی کشور که برخی از آن به‌عنوان «ورشکستگی آبی» یاد می‌کنند، سازمان‌های مسوول باید به تصمیم‌گیری پرداخته و سیاست‌های دقیقی درخصوص منابع آب کارستی و میزان آب موجود در آنها داشته باشند.

شهیدی خاطرنشان‌کرد: در همه شهرهای منطقه زاگرس به‌ویژه در استان خوزستان که با چالش‌ آبی مواجه هستند، پتانسیل استفاده از آب کارستی وجود دارد.

وی یادآور شد:‌ سالیانه بین ۱۰۰ تا ۱۱۰ میلیارد مترمکعب آب در کشور مصرف می‌شود که بیش از ۹۰ درصد آن در بخش کشاورزی، چهار تا پنج درصد آن در بخش صنعت و به همین میزان در بخش شرب استفاده می‌شود و پتانسیل بیش از ۱۰ میلیارد مترمکعبی آب کارستی می‌تواند کل مصرف آب شرب کشور به‌ویژه در مناطق دارای تنش آبی را پوشش دهد.

معاون وزیر صنعت با اشاره به برخی مزایای آب کارستی، گفت: وقتی چاه در آبرفت حفر می‌شود، به‌تدریج کاهش سطح آب و در نهایت فرونشست خاک را به دنبال خواهد داشت، اما در آب کارستی این‌طور نیست.

وی توضیح‌داد: در آب کارستی، باران وارد خلل و فرج سنگ‌ها می‌شود و همه ساله با بروز بارندگی، مخازن آب کارستی شارژ می‌شود و مانند آبرفت نیست که با برداشت آب شاهد کاهش سطح آب باشیم.

شهیدی افزود: در مصوبه شورای عالی آب کشور، مطالعات آب کارستی به سازمان زمین‌شناسی سپرده شده، اما مسوول بهره‌برداری از این آب‌ها وزارت نیرو است.

آب‌های ژرف

این مقام مسوول همچنین درخصوص وجود آب‌های ژرف در کشور، گفت: این آب‌ها در اعماق پایین‌تر از سه کیلومتری زمین شکل می‌گیردند و ممکن است سال‌ها و بلکه میلیون‌ها سال برای تشکیل آنها زمان برده باشد.

وی با بیان اینکه اکثر این دسته از آب‌ها غیرتجدیدپذیر هستند، تصریح‌کرد: توصیه ما کارشناسان، استفاده از منابع آب ژرف در زمانی است که به عنوان آخرین راهکار مطرح باشند.

کارست پدیده‌ای در پوسته زمین است که آثار آن به اشکال مختلف از قبیل حفره ‌و غار، در سطح و زیر سطح دیده می‌شود؛ علت ایجاد کارست به شکستگی‌ها و قابلیت انحلال توده ‌سنگ مربوط می‌شود که در نتیجه آن یک سیستم آب زیرزمینی می‌تواند شکل بگیرد.

–

–

–

–

–