ملی‌سازی معادن در بورکینافاسو: زلزله‌ای در حوزه طلای آفریقا

به گزارش پایگاه خبری «معدن نامه»، شرکت WAF اعلام کرد دولت خواستار افزایش سهم خود در معدن کیاکا (که نخستین شمش طلای آن در ماه ژوئن تولید شد) در ازای «پرداخت ارزشمند و قابل‌توجه» است. طبق اعلام شرکت، معاملات سهام از روز دوشنبه از سر گرفته خواهد شد.

West African Resources که کار خود را به‌عنوان یک اکتشاف‌گر کوچک آغاز کرده بود، امروز به یکی از موفق‌ترین شرکت‌های معدنی منطقه بدل شده و سالانه حدود ۵۰۰ هزار اونس طلا با هزینه پایین تولید می‌کند. این شرکت می‌گوید تاکنون صدها میلیون دلار مالیات و حق امتیاز به دولت بورکینافاسو پرداخت کرده و انتظار می‌رود با توسعه معدن کیاکا، درآمد آن به میلیاردها دلار برسد.

هم‌زمان شرکت Orezone Gold (نماد: ORE) که بهره‌برداری از معدن «بمبوره» را بر عهده دارد نیز معاملات سهام خود را متوقف کرد. هرچند این شرکت تأکید کرد هنوز هیچ درخواستی مشابه از سوی دولت دریافت نکرده اما قصد دارد آخر هفته با مقامات دیدار کند.

این تحولات بار دیگر شکنندگی فضای سرمایه‌گذاری در غرب آفریقا را برجسته می‌کند، منطقه‌ای که پیش‌تر نیز با بی‌ثباتی سیاسی در کشورهایی چون «مالی» مواجه بوده است.

تمرکز دولت بر معادن

بورکینافاسو چهارمین تولیدکننده بزرگ طلا در آفریقا، دارایی‌های مهمی را به پرتفوی شرکت دولتی جدید خود یعنی «SOPAMIB» منتقل کرده است.

در ژوئن گذشته پنج معدن طلا و مجوزهای اکتشافی متعلق به Endeavour Mining و Lilium به SOPAMIB واگذار شد. روند ملی‌سازی از اوت ۲۰۲۴ آغاز شد، زمانی که دولت معادن «بونگو» و «واگنیون» را با حدود ۸۰ میلیون دلار (بسیار کمتر از ارزش ۳۰۰ میلیون دلاری آن‌ها) در اختیار گرفت.

دیگر فعالان بازار نیز در معرض خطر هستند. شرکت کانادایی IAMGOLD همچنان معدن «اساکانه» را اداره می‌کند، معدنی که دولت ۱۰ درصد سهام آن را دارد، اما نگرانی‌های امنیتی سنگینی بر فعالیت آن سایه افکنده است.

رهبر جوان و سیاست‌های جدید

این تغییر سیاست بازتاب نفوذ روزافزون «ابراهیم ترائوره»، رهبر ۳۷ ساله نظامی است که در سال ۲۰۲۲ قدرت را به دست گرفت و خود را رئیس‌جمهور نامید. او از وزرای خود خواسته است کنترل دولت بر منابع را افزایش دهند و این سیاست‌ها را بخشی از جنبش پان‌آفریقایی و ضد غربی معرفی می‌کند.

ترائوره در داخل و خارج از کشور هواداران پرشماری یافته است. در آوریل گذشته، پس از ناکامی یک کودتای احتمالی، هزاران نفر در «واگادوگو» تظاهرات کردند و در واکنش به اظهارات فرمانده «آفریکام» آمریکا که او را به سوءاستفاده از ذخایر طلا متهم کرده بود، شعارهای ضد غربی سر دادند. موج حمایت از ترائوره حتی به لندن، کینگستون و مونتگو بی نیز کشیده شد و بخشی از دیاسپورای آفریقا او را «رهبر سیاه آزادکننده» خواندند.

مقصدهای امن‌تر برای سرمایه‌گذاران

این تحولات نشان می‌دهد توافق‌های بلندمدت در آفریقا تا چه اندازه شکننده‌اند. در مقابل کشورهایی همچون غنا، مصر، نامیبیا و بوتسوانا همچنان چهارچوب‌های باثبات‌تری برای سرمایه‌گذاران خارجی ارائه می‌کنند و کشورهای ساحل عاج و گینه نیز به مقاصد نوظهور سرمایه‌گذاری تبدیل شده‌اند.

پروژه چند میلیارد دلاری سنگ‌آهن «سیماندو» متعلق به ریوتینتو در گینه، نشانه‌ای از اعتماد رو به رشد به تعهد این کشور به حاکمیت قانون است. بااین‌حال ریسک‌ها همچنان بالاست و موفقیت در آفریقا اغلب در گروی حضور شرکت‌های بزرگ بین‌المللی با معادن سطح جهانی و روابط نزدیک با دولت‌هاست.

درحالی‌که غول‌هایی چون Barrick Mining همچنان در کشور پر ریسک «مالی» فعال‌اند، شرکت‌های کوچک‌تر مثل WAF با چشم‌اندازی مبهم‌تر مواجه شده‌اند.