گزارش معدن نامه از وضعیت کنونی و آینده طلا در جهان؛
فناوری‌های نوین روش استخراج طلا را دگرگون می‌کند
تولید طلا در ۳۰ سال گذشته دو برابر شده است، اما بیشتر کارشناسان معتقد هستند که این روند ادامه‌دار نخواهد بود. دلیل اصلی آن را می‌توان در الزامات سخت‌گیرانه زیست‌محیطی، اجتماعی و حاکمیتی جستجو کرد که بر این فعالیت‌ها اعمال می‌شود.
آیلین سیروس: طلا، به‌عنوان یک فلز گران‌بها و استراتژیک، در سطح جهان پذیرفته‌شده است. سهم قابل‌توجه بخش سرمایه‌گذاری از تقاضای طلا، آن را در زمره منابع تشکیل‌دهنده ثروت هر کشور قرار داده است.
با پیشرفت فناوری‌های جدید، به‌طور اساسی تا ۳۰ سال آینده روش استخراج از معادن طلا تغییر خواهد کرد و این امکان ایجاد می‌شود که استخراج سنگ‌های با عیار پایین‌تر و در عمق‌های بیشتر نیز اقتصادی شوند؛ مانند استخراج از بستر دریاها.
این در حالی است که، با کاهش اکتشافات و کاهش ذخیره کانسنگ در معادن بزرگ طلا، معادن کوچک و متوسط بیشتر موردتوجه قرار خواهند گرفت. ازاینرو، معدنکاری طلا در آینده به سمت کارخانه‌های بسیار کوچک و یا متحرک خواهد رفت؛ که در آن بلافاصله بعد از استخراج سنگ فرایند فراوری آغاز شود.
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به آسیب‌شناسی طلا در زنجیره‌های فلزات راهبردی کشور پرداخته است که در آن به این مقوله می‌پردازد که در سال‌های اخیر نا اطمینانی اقتصادی، مالی و ژئوپلیتیکی و افزایش اعمال تحریم‌های اقتصادی باعث شده شاهد افزایش ذخایر طلا و سهم آن‌ها از سایر ذخایر خارجی بانک‌های مرکزی باشیم.
عرضه شمش طلا، به دو صورت اصلی عرضه معدنی و عرضه از محل بازیافت صورت می‌گیرد. عموماً محدود‌کننده در تولید معدنی، میزان ذخایر اقتصادی در دسترس است و کمتر نسبت به تقاضای طلا و قیمت این فلز حساسیت نشان می‌دهد. در مقابل عرضه از محل بازیافت قراضه حساسیت بیشتری در برابر تغییر قیمت‌ها نشان می‌دهد و نوسان بیشتری را تجربه می‌کند.
طلا، هفتمین محصول تجاری جهان
بر اساس این گزارش به دلیل قاچاق بسیار زیاد این کالا، با توجه به دارا بودن ارزش بالا در حجم کم، آمارهای رسمی نمی‌تواند مؤید میزان دقیق تجارت طلا باشد. بر اساس آمار اعلام‌شده در سال ۲۰۲۲، ارزش کل صادرات جهانی طلا ۴۶۹ میلیارد دلار بوده که آن را به هفتمین محصول تجاری جهان تبدیل کرده است.
طبق آمار بیش از ۷۵ درصد از صادرات زنجیره طلا متعلق به شمش خالص بوده است؛ ازاینرو می‌توان دریافت که وجود ذخایر طلا، به‌خودی‌خود نمی‌تواند مزیتی برای کشورها در این صنعت باشد؛ بلکه ایجاد ساختار مناسب جهت تبادلات بانکی بین‌المللی و استفاده از فناوری‌های نوین و صرفه مقیاس در تولید شمش امکان حضور مؤثر در بازارهای جهانی طلا را فراهم می‌کند.
بیشتر واردات طلا در جهان مربوط به کشورهای سوئیس و امارات متحده عربی است. با توجه به آنکه بیشترین تولید شمش خالص جهان نیز در این کشورها انجام می‌شود و این کشورها تولید‌کننده معدنی طلا محسوب نمی‌شوند، مشخص است که واردات این کشورها مربوط به شمش طلای ناخالص و صادرات آن‌ها شمش طلای خالص است.
سهم ایران از تولید معادن طلا، ۰.۴ درصد!
پنج کشور استرالیا، روسیه، آفریقای جنوبی، ایالات‌متحده و چین بیش از نیمی از ذخایر جهان را به خود اختصاص داده‌اند. ایران به سبب قرار گرفتن روی کمربند کانی‌سازی طلا (کانسنگ پورفیری)، پتانسیل بالایی برای افزایش ظرفیت تولید این ماده معدنی در اختیار دارد.
با توجه به اطلاعات موجود ذخایر طلا در ایران حدود ۸۰۰ تن است؛ که کشور را در رتبه ۱۸ جهان با تقریباً ۱ درصد از ذخایر جهان قرار می‌دهد.
همچنین تولید کانسنگ طلا از معادن کشور در سال ۱۴۰۲ به ۱۴ تن رسیده است. به‌عبارت‌دیگر سهم ایران از تولید معادن طلا در حدود ۰.۴ درصد است. درحالی‌که ذخایر ثبت‌شده و تولید شمش در کشورهای دارای ساختار مشابه زمین‌شناسی به‌مراتب بالاتر گزارش‌شده است.
عوامل مهم توسعه نیافتن تولید بالادست در زنجیره طلای کشور
به گفته کارشناسان عوامل مهم توسعه نیافتن تولید بالادست در زنجیره طلای کشور را بررسی کرده و بیان می‌کند که در زنجیره طلا، به دلیل استفاده از سیانور و یون سیانید، همواره امکان آلوده ساختن محیط‌زیست وجود دارد. بر این اساس، سازمان‌های حفاظت محیط‌زیست و منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، به علت ایجاد آلودگی ناشی از نفوذ سیانور (حضور غلظت بالایی از سیانید، تیوسیانید و ترکیبات پیچیده سیانید فلزات در پساب‌های حاصل از فراوری طلا) در مرحله فراوری، با صدور پروانه اکتشاف طلا مخالفت می‌کنند.
این درحالی‌که است که می‌توان به‌منظور خنثی‌سازی و سیانید‌زدایی محلول‌های حاوی سیانید از پساب‌ها، باهدف جلوگیری از آلوده‌سازی محیط‌زیست و آب‌های زیرزمینی، از روش‌های مختلفی استفاده کرد.
در کشور ذخایر کانسنگ سولفیدی طلا بیشتر از ذخایر اکسیدی است، و همچنین با توجه به نرخ تولید معادن در سال‌های گذشته، ذخایر اکسیدی طلا رو به اتمام است؛ لذا بهره‌برداری از کانسنگ سولفیدی طلا اهمیت پیدا می‌کند. استفاده از روش‌های اکسیداسیون در این ذخایر علاوه بر اینکه میزانی از طلای محتوا را به سد باطله می‌فرستد، نیازمند زمان بیشتری جهت تولید محصول است؛ لذا در کل بازیابی کمتری نسبت به روش‌های مختص فراوری کانسنگ سولفیدی دارد. ازاینرو ضروری است، تدابیر لازم جهت ایجاد و توسعه واحدهای فراوری مبتنی بر کانسنگ سولفیدی استفاده شود.
