تحول دیجیتال در معدنکاری و رویکرد مدیران تحول‌آفرین
معدن یکی از بزرگترین عوامل موثر در توسعه اجتماعی، اقتصادی و انسانی است. دو مقوله حائز اهمیت در این برهه زمانی چالش‌هایی را برای صنعت معدنکاری ایجاد کرده‌است.
به گزارش پایگاه خبری معدن‌نامه به نقل از دنیای اقتصاد، معدن یکی از بزرگترین عوامل موثر در توسعه اجتماعی، اقتصادی و انسانی است. دو مقوله حائز اهمیت در این برهه زمانی چالش‌هایی را برای صنعت معدنکاری ایجاد کرده‌است. افزایش میزان تقاضای جهانی برای مواداولیه معدنی، کاهش عیار کانسنگ، بازار کار سختگیرانه، الزامات و استاندارهای بالای تولید محصول از یک‌سو و تاکید بر توسعه پایدار و حفاظت از منابع طبیعی از سوی دیگر، سبب ایجاد چالش‌های متعدد و اساسی است. البته چالش‌های دیگری برای بازار صنعت معدن وجود دارد که در این بین به‌رقابت بین‌المللی، تاثیر محدودیت‌های فنی بر مقیاس‌پذیری اقتصادی و نوسانات قیمت کامودیتی‌ها، می‌توان اشاره کرد. راهکار پیشنهادی برای مقابله با این چالش‌های صنعت معدنکاری، ایجاد جریان اطلاعاتی آنی بین بخش برنامه‌ریزی منابع انسانی (ERP) با سطوح متعدد فنی و پایین‌دستی محیط‌های معدنی، امری ضروری است. مساله اصلی نیاز بر پیاده‌سازی برنامه‌ریزی منابع انسانی (ERP) و ایجاد سیستم یکپارچه است.
شرکت‌های بزرگ و بین‌المللی معدنی، برای دستیابی به‌تعالی عملیاتی، انطباق و مدیریت، سرمایه زیادی را برای سیستم‌های ERP سرمایه‌گذاری کرده‌اند، با این حال نباید انتظار داشت ادغام فناوری‌های پیشرفته در سطوح مختلف صنعت معدن جهت افزایش انعطاف‌پذیری، بهبود کیفیت، کنترل نتایج فرآیند و افزایش سود، آسان باشد. تکنولوژی دیجیتال کمک می‌کند تا جریان عملکرد در معدنکاری، به‌سطح جدیدی در تمامی زنجیره ارزش معدن از معدن تا بازار برسد. عواملی چون نوسانات بازار، تغییر در تقاضای جهانی، نقاط جدید برای یافتن ذخیره، اهمیت افزایش عمر معادن و همچنین تحولات خط‌مشی جهانی موجب تغییرات چشمگیر در این صنعت شده‌است. علاوه بر تغییرات بیان‌شده، صنعت معدن امروزه با چالش‌هایی همچون کاهش عیار ذخایر و کاهش یا نوسانات زیاد بازیابی نیز روبه‌روست.
معدنکاری دیجیتال فرآیندی است که از یک دهه قبل به‌تدریج جای خود را در بخش معدن بازکرده‌است. جدا از زمینه‌های نرم‌افزاری نظیر توسعه اینترنت که شرایط تازه‌ای را در اقتصاد پدید آورده‌است، زمینه فنی کار یعنی تحول از تولید مکانیزه به‌دیجیتال، منجر به رواج معدنکاری دیجیتال نیز شده‌است. این فرآیند، تحول بخش معدن از قالب‌های سنتی کنونی به‌وضعیتی مدرن را تسریع کرده و فضای تازه‌ای را در این بخش ایجاد می‌کند که این فضا سه پیام اساسی کاهش هزینه، افزایش کارآیی و سرعت در تصمیم‌گیری برای مدیران معدنی را برای این بخش به‌ارمغان می‌آورد. با کاهش هزینه پیاده‌سازی تکنولوژی‌های دیجیتال، اکنون زمان مناسبی برای معدنکاری هوشمند است. این رویکرد منجر به‌دید متفاوت، تفکر متفاوت و عملکرد متفاوت خواهد شد که امکان تصمیم‌گیری سریع‌تر و بهتر را فراهم می‌کند.
اصطلاح تحولات دیجیتال، روند کلی تغییر یک شرکت یا مدل تجاری به‌دلیل اجرای فناوری‌های دیجیتال را توصیف می‌کند؛ همچنین اصطلاحات معدنکاری هوشمند یا معدنکاری نسل چهارم تحولات دیجیتال را به‌صنعت معدنکاری محدود می‌کند. صرف‌نظر از تفاوت‌های جزئی در تعاریف، دیجیتالی‌شدن بر اساس کاربرد فناوری‌های دیجیتال استوار است، بنابراین معدنکاری هوشمند به‌استفاده از سیستم‌های رایانه‌ای یا دیجیتالی، سنسورهای متعدد با رویکرد انتقال در لحظه داده، روش‌ها و داده‌های دیجیتالی برای کاهش هزینه‌ها، بهبود بهره‌وری در عملیات معدنکاری و بهره‌وری در کسب و کار و روش‌های تبدیل مالی اشاره دارد.
بهره‌گیری از تحول دیجیتال و هوشمندسازی که مفهومی جدید در صنایع معدنی محسوب می‌شود، به‌ایمن‌سازی، افزایش بهره‌وری و کارآیی در معادن منتج خواهد شد. نوآوری و تحول واقعی زمانی در صنایع معدنی رخ می‌دهد که این صنعت خلاقیت، دانش و استعداد فناورانه و نوآورانه نسل جوان را جذب و در ادامه مورد بهره‌برداری قرار دهد. مطالعات مربوط به‌معدنکاری دیجیتال و پیاده‌سازی زیرساخت‌های مربوطه بیش از نیم قرن است که در کشورهای پیشرفته و معادن بزرگ توسط شرکت‌های معدنی در حال توسعه‌است. با توجه به‌سرعت چشمگیر معدنکاری دیجیتال در کشورهای پیشرفته و در حال‌توسعه، در ایران نیز مقوله هوشمندسازی معادن در سال‌های اخیر اهمیت بالایی پیدا کرده‌است. از آنجا که در حال‌حاضر، معدنکاری دیجیتال در کشور در گام‌های نخست و فازهای مطالعاتی است، بنابراین ایجاد زیرساخت‌های مناسب موردنیاز در راستای نیل به‌اهداف هوشمندسازی امری ضروری است.
عامل اصلی پیاده‌سازی و موفقیت طرح تحول دیجیتال، رویکرد مدیران ارشد و میانی و همچنین بدنه شرکت‌های معدنی و معادن هستند و نیاز به ارتقای مهارت‌ها و درک بهتر تحولات تکنولوژی در عرصه دیجیتال به‌شدت احساس می‌شود. یکی از مهم‌ترین اصول توسعه دانش مهندسی اهمیت دادن به‌بحث آموزش سازمانی و گسترش دانش متخصصان بر اساس علوم و تجارب به‌روز جهانی است. انتقال تجارب موفق بین‌المللی و مباحثی چون مروری بر تحولات دیجیتال در هوشمندسازی معادن، بررسی فرصت‌ها و چالش‌های استراتژیک در معدنکاری دیجیتال، پیاده‌سازی فرایندهای مرتبط با تحولات دیجیتال و مدیریت بر فناوری‌های کلیدی مرتبط با هوشمندسازی معادن همراه با تشریح منافع و دستاوردهای حاصل از پیاده‌سازی مصادیق تحولات دیجیتال در کلیه زنجیره تولید از زمین‌شناسی و اکتشاف تا استخراج و فرآوری و ادامه زنجیره در کارخانه و محیط‌زیست و همچنین جنبه‌های اقتصادی و مدیریتی می‌تواند افق‌های وسیعی را پیش‌روی مدیران پیشرو و تحول‌آفرین قرار دهد.
امید اصغری/ مدیر موسسه یونیدرو و سرپرست آزمایشگاه شبیه‌سازی و پردازش داده دانشگاه تهران
سجاد طالشحسینی/ پژوهشگر دکترای آزمایشگاه شبیه‌سازی و پردازش داده و موسسه یونیدرو
–
–
–
