سخنان قابل‌تأمل سید اردشیر افضلی در سمپوزیوم فولاد؛
از هم افزایی هوش مصنوعی و نیروی انسانی تا گذار به فولاد سبز، انقلاب صنعتی پنجم و صرفه جویی ۱۴۴ مگاواتی برق در روز
در یک سخنرانی کلیدی که به نوعی مسیر آینده صنعت فولاد کشور را ترسیم کرد، سید اردشیر افضلی، ضرورت استراتژیک متحول‌سازی مدیریت زنجیره تأمین (SCM) را نقطه آغاز هرگونه جهش فناورانه دانست.
به گزارش پایگاه خبری معدن نامه، افضلی تأکید کرد که دستیابی به اهداف بلندپروازانه «فولاد سبز» و همگامی با «انقلاب صنعتی پنجم» بدون یک هم افزایی متعادل میان قدرت پردازش هوش مصنوعی و نبوغ نیروی انسانی میسر نخواهد بود. وی با اشاره به نتایج عملی این رویکرد تحولی در شرکت تحت مدیریتش، از صرفه جویی قابل توجه روزانه ۱۴۴ مگاوات در مصرف برق خبر داد که نشان‌دهنده پیوند مستقیم نوآوری‌های فناورانه با پایداری محیط زیست و بهره‌وری اقتصادی کلان است.
در نخستین روز برگزاری سمپوزیوم فولاد و در جریان برپایی پنل تخصصی «نقش هوش مصنوعی در تولید فولاد سبز»، مهندس سید اردشیر افضلی، مدیرعامل مجتمع عظیم صنعتی ذوب‌آهن اصفهان، نکات مهمی را مطرح کرد که می تواند در نگاه جدید به صنعت به ویژه فولاد کشور بسیار اثرگذار باشد.
ضرورت تحول در مدیریت زنجیره تأمین (SCM)
مدیرعامل شرکت ذوب آهن اصفهان با تأکید بر لزوم نگاه نوین به زنجیره تأمین و تولید فولاد، گفت: امروز دیگر نمی‌توان تنها با تکیه بر سیستم‌های سنتی SCM (مدیریت زنجیره تأمین) به بهره‌وری، فولاد سبز یا سودآوری پایدار دست یافت.
افضلی تصریح کرد: پروژه‌ها یا هر عنوانی که برای آن‌ها انتخاب کنیم، اگر در قالب نگاه بینابین و چندوجهی نباشند، پاسخگوی نیازهای امروز صنعت فولاد نخواهند بود. امروز در دنیا چیزی به نام SCM به‌تنهایی جوابگوی مسائل صنعت نیست. اکنون مباحث پیشرفته‌تری مانند ASCM یا ESCM مطرح شده است.
فراتر از MPC: ظهور «Agile MPC» و مدل SAMP-C
مدیرعامل ذوب آهن اصفهان افزود: حتی در حوزه کنترل موجودی، صرف اجرای سیستم‌های کلاسیک مانند MPC (برنامه‌ریزی کنترل موجودی) دیگر کارآمد نیست. درست است که ما در MPC نقطه سفارش، هزینه خواب سرمایه و هزینه‌های انبارداری را محاسبه می‌کنیم و به یک نقطه بهینه می‌رسیم، اما این نقطه بهینه هم به‌تنهایی پاسخگوی نیاز امروز ما نیست. اکنون در جهان مفهومی نوین به نام «Agile MPC» یا MPC چابک مطرح است که با تکیه بر هوش مصنوعی بهینه‌سازی می‌شود.
وی ادامه داد: با این حال، اگر قرار باشد تنها به «Agile MPC» تکیه کنیم، این سؤال مطرح است که جایگاه نیروی انسانی کجاست؟ در حال حاضر، مدل‌های جدیدتری همچون «SAMP-C» مطرح شده که تعامل میان انسان، ماشین و هوش مصنوعی را در یک ساختار یکپارچه دنبال می‌کند. به باور من، تنها در صورتی می‌توان به فولاد سبز دست یافت که همه این سیستم‌های اطلاعاتی با یکدیگر هماهنگ شوند.
ارکان اصلی فولاد سبز و اقدامات ذوب آهن
مهندس افضلی با تشریح ابعاد فولاد سبز گفت: فولاد سبز صرفاً به استفاده از هیدروژن محدود نمی‌شود. پایداری اجتماعی، توجه به محیط زیست، استفاده مجدد از ضایعات و کاهش مصرف انرژی از ارکان مهم آن است. برای تحقق این اهداف، در ذوب‌آهن اصفهان اقداماتی انجام شده است. به‌عنوان نمونه، در حوزه کوره بلند، تحقیقاتی برای جایگزینی برخی مواد اولیه با متریال‌های جدید در حال انجام است که به کاهش هزینه، بهبود کیفیت، کاهش توقفات و کاهش ضایعات منجر می‌شود. کاهش ضایعات تولیدی، خود گامی مهم در مسیر فولاد سبز به شمار می‌رود.
نیروی انسانی، مگاترند انقلاب صنعتی پنجم
وی با اشاره به ورود صنعت جهان به «انقلاب صنعتی نسل پنجم» اظهار کرد: واقعیت این است که از نسل چهارم به بعد، دیگر صرفاً بحث ربات‌ها مطرح نیست، بلکه مفهوم «کوبات» یا همکاری انسان و ربات در مرکز توجه قرار گرفته است. بنابراین، باز هم انسان محور اصلی تحول باقی می‌ماند. در آینده نزدیک، یکی از بزرگترین چالش‌های صنعت ما، نیروی انسانی خواهد بود. نیروی انسانی، مگاترند آینده صنعت است و باید دید برای این سرمایه انسانی چه برنامه‌ای داریم و چگونه می‌خواهیم آن را پرورش دهیم.
تکامل دانش: از مدیریت دانش تا SAAGA
مدیرعامل ذوب‌آهن اصفهان با طرح این پرسش که «آیا مدیریت دانش برای صنعت امروز کافی است؟» گفت: باید ببینیم دنیا در حوزه دانش سازمانی به چه سمتی می‌رود. مدیریت دانش یا Knowledge Management دیگر کافی نیست و مفاهیم جدیدتری مانند SAAGA در حال ظهور است. ما نباید تنها به تأمین بودجه پروژه‌ها فکر کنیم، بلکه باید مسیر علمی و فناورانه تولید و بهره‌وری را نیز مدنظر قرار دهیم.
وی در ادامه افزود: به‌عنوان مثال، باید ببینیم چگونه می‌توان گندله سرد تولید کرد. گندله سرد گاز مصرف نمی‌کند و می‌تواند نقش مهمی در کاهش مصرف انرژی داشته باشد. روش‌هایی مانند DMP نیز در این زمینه مطرح هستند که باید بررسی کنیم آیا در ایران امکان اجرای آن‌ها وجود دارد یا خیر
استفاده عملی از هوش مصنوعی در گلوگاه تولید
مهندس افضلی با اشاره به رویکرد ذوب‌آهن در به‌کارگیری هوش مصنوعی در حوزه تعمیرات گفت: در زمینه تعمیرات نیز ما گام‌های عملی برداشته‌ایم. ابتدا گلوگاه‌های تولید در کارخانه را شناسایی کردیم و متوجه شدیم که گلوگاه اصلی در واحد کنورتور قرار دارد. اکنون هوش مصنوعی را در این بخش به کار گرفته‌ایم که با اتوماسیون سطح بالا متفاوت است و به‌صورت هوشمندانه رفتار تولید را تحلیل و اصلاح می‌کند.
دستاوردهای ملموس: صرفه‌جویی ۱۴۴ مگاواتی برق
وی افزود: کاهش مصرف انرژی نیز از دیگر محورهای کلیدی است. به‌عنوان نمونه، اگر در کارخانه ذوب‌آهن به ازای هر کوره قوس با ظرفیت ۱۶۰ تن، ترکیبی از چدن، آهن اسفنجی و قراضه به‌کار گرفته شود، مصرف برق در هر ذوب حداقل ۸ مگاوات کاهش می‌یابد که در مجموع حدود ۱۴۴ مگاوات برق در روز صرفه‌جویی ایجاد می‌کند. این صرفه‌جویی معادل حدود ۵ هزار میلیارد تومان در سال خواهد بود. این طرح آغاز شده و در حال اجراست.
مدیرعامل ذوب‌آهن اصفهان تأکید کرد: همه این موارد نیازمند شناخت دقیق از مفهوم فولاد سبز است. باید با همکاری استادان دانشگاه، صنعتگران و نهادهای دولتی، مسیر توسعه پایدار را در صنعت فولاد دنبال کنیم.
مهندس افضلی در پایان سخنان خود ضمن قدردانی از برگزارکنندگان سمپوزیوم فولاد گفت: از جناب آقای دکتر نجفی‌زاده و تمامی همکارانی که برای برگزاری این رویداد علمی و صنعتی تلاش کردند صمیمانه تشکر می‌کنم و امیدوارم با هم‌افزایی صنعت و دانشگاه بتوانیم گام‌های مؤثری در مسیر تحقق فولاد سبز و توسعه پایدار برداریم.
