مطابق با بررسی‌های صورت گرفته در حال حاضر یکی از عمده مشکلات تولیدکنندگان شمش و بیلت آلومینیومی این است که ناچار هستند در شرایط تحریم ۸۰ درصد مواد اولیه موردنیاز خود را از طریق واسطه‌های مختلف به قیمتهای بسیار بیشتر از قیمتهای جهانی تهیه و به کشور وارد کنند. احمد مجیدی، مدیرعامل شرکت آلومینیوم ایران (ایرالکو) معتقد است این چالش با حمایت از سرمایه‌گذاری و تولید مواد اولیه مورد نیاز تولید شمش آلومینیوم در داخل کشور، قابل حل خواهد بود. او از شرکت آلومینای ایران به‌عنوان تنها تامین‌کننده بوکسیت و آلومینا در ایران دو انتظار خود را مطرح کرد. نخست اینکه سالانه حداقل ۶۰ هزار تن پودر آلومینا از طریق این شرکت در اختیار آنها قرار گیرد و دوم اینکه میزان سهمیه و قیمت فروش پودر آلومینای این شرکت توسط کارگروه تنظیم بازار تعیین و اعلام شود.
– به‌عنوان سوال نخست بفرمایید صنعت آلومینیوم در اقتصاد ایران چه جایگاهی دارد؟ و اینکه آیا این صنعت می‌تواند ظرفیت‌های خاموش را در کشور فعال کند؟
آلومینیوم پس از فولاد بیشترین تولید و مصرف را در جهان دارد و میزان مصرف آن به تنهایی از مجموع فلزات غیرآهنی دیگر بیشتر است، به‌گونه‌ای که آن را فلز قرن ۲۱ نامیده‌اند. از آنجاکه صنایع آلومینیوم انرژی بسیار زیادی مصرف می‌کنند کشورهای صنعتی آلومینیوم را بانک انرژی لقب داده‌اند و تولیدکنندگان آلومینیوم به دنبال توسعه این صنعت در مناطق برخوردار از انرژی هستند. از طرفی کشورهای نفت‌خیز جهان به ویژه در حوزه خلیج فارس از جمله ایران به دلیل در اختیار داشتن ذخایر عظیم انرژی به عنوان جایگاه مناسبی برای سرمایه‌گذاری در صنایع آلومینیوم هستند.
در این میان روند صنعتی شدن کشور و رشد مصرف آلومینیوم در صنایع مختلف سبب قرار گرفتن ایران در ردیف کشورهای واردکننده آلومینا شده است. مجتمع تولید آلومینای ایران و کارخانه تولید آلومینیوم المهدی بندرعباس جهت تامین بخشی از این نیاز در سال‌های اخیر شروع به فعالیت کرده‌اند. از آنجا که ذخایر بوکسیت ایران از نظر کیفیت در حد مطلوبی قرار ندارند، به منظور تهیه آلومینای مورد نیاز کشور در سال‌های آینده باید به سایر منابع تولید آلومینا توجه خاص شود. آلومینیوم در صنایع پایین‌دستی مصرف داشته و رشد تولید آن کمک فراوانی به رشد تولید ناخالص داخلی و اشتغالزایی کرده است. بنابراین در صورت مطالعه جامع بازار و شناخت ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری و توجیهات اقتصادی، می‌توان نسبت به معرفی ظرفیت‌های تولید بالقوه اقدام کرد. با این حال باید گفت خوشبختانه در صنعت آلومینیوم نسبت به سهم ذخایر بوکسیت موجود در کشور در جایگاه خوبی قرار داریم. با وجود این نیاز کارخانه‌های آلومینیوم‌سازی و همچنین مصرف داخلی این فلز سبب واردات آلومینا شده است. از طرفی ایران دارای ذخایر زیادی آلونیت و نفلین‌سینیت است که در صورت واردات و یا ایجاد تکنولوژی استفاده از این کانی‌ها جهت تولید آلومینا می‌توان علاوه‌بر تامین مصرف و نیاز داخلی وارد بازار صادرات جهانی شد.
– به علت خواص منحصربه‌فرد فلز آلومینیوم و استراتژیک بودن این فلز در دنیا، روز به روز استفاده از آن در بسیاری از صنایع و بخصوص صنایع با تکنولوژی بالا، گسترده‌تر شده و نیاز بازار جهانی به مصرف این فلز افزایش چشمگیری یافته است. با توجه به هدف‌گذاری تولید ارقام بالایی از این فلز در برنامه‌های توسعه‌ای کشور و احداث چند کارخانه تولید شمش آلومینیوم اهمیت تولید این فلز استراتژیک بیشتر مشخص می‌شود. ماده اولیه و اصلی جهت تولید این فلز، اکسید آلومینیوم با درصد خلوص بالا بوده و تنها تولیدکننده پودر آلومینا در کشور، شرکت آلومینای ایران (مجتمع جاجرم) است. شرکت ایرالکو به‌عنوان مشتری شرکت آلومینای ایران، چه انتظاراتی از این شرکت دارد؟
در حال حاضر چهار شرکت تولیدکننده شمش آلومینیوم در کشور وجود دارند و برای تولید آن، به ماده اولیه پودر آلومینا نیاز دارند که ۲۴۰ هزار تن از آن در شرکت آلومینای ایران تولید می‌شود. شرکت ایرالکو، به‌عنوان تولیدکننده آلومینیوم در ایران از شرکت آلومینای ایران که ماده اولیه و اصلی ما را تولید می‌کند دو انتظار دارد. نخست اینکه سالانه حداقل ۶۰ هزار تن پودر آلومینا از طریق این شرکت در اختیار ما قرار گیرد و خواسته دوم این است که همانطور که سقف عرضه و قیمت شمش تولیدی ما در کارگروه تنظیم بازار تعیین شده، میزان سهمیه و قیمت فروش پودر آلومینای این شرکت نیز توسط کارگروه تنظیم بازار تعیین و اعلام شود.
– در سال‌های بعد از تحریم و لغو برجام، اقتصاد ایران با دست‌اندازهای متعددی روبه‌رو شد. در این میان بسیاری از صنایع نیز از جمله صنعت آلومینیوم به دلیل اعمال تحریم‌ها شرایط متفاوتی را نسبت به گذشته تجربه کرد. لطفا از چالش‌ها و مشکلاتی که در حوزه صنعت آلومینیوم در این مدت رخ داد بگویید.
در حال حاضر یکی از عمده ترین مشکلات تولیدکنندگان شمش و بیلت آلومینیومی از جمله مجموعه ما این است که ناچار هستیم در شرایط سخت تحریمی ۸۰ درصد مواد اولیه موردنیاز خود را از طریق واسطه‌های مختلف به قیمتهای بسیار بیشتر از قیمتهای جهانی تهیه و به کشور وارد کنیم. از طرف دیگر با توجه به مصوبه کارگروه تنظیم بازار ناگزیر هستیم محصول تولیدی را به قیمت پایه LME لندن و قیمت ارز نیمایی در بورس کالا عرضه کنیم. در حالی که به‌عنوان تولیدکننده درخواست داریم متناسب با هزینه‌های بیشتری که باید بپردازیم، قیمت نیز به همین نسبت در کارگروه تنظیم بازار تعیین شود که ضرری متوجه تولیدکنندگان شمش و بیلت نشود.
اما از دیگر چالش‌هایی که شرکت ایرالکو با آن مواجه است می‌توان به افزایش قیمت سوخت و انرژی اشاره کرد. از طرفی آسیب‌شناسی‌ها نشان می‌دهد که افزایش هزینه‌های برق تا ۷ برابر، گاز تا ۱۰ برابر و آب تا ۴ برابر در سال جاری، از دیگر مشکلات کارخانه‌های تولیدکننده شمش آلومینیوم بوده است.
– برای حل مشکلات حوزه آلومینیوم در ایران و توسعه این صنعت چه پیشنهادهایی دارید؟
با توجه به اینکه در حال حاضر سه شرکت عمده تولیدکننده شمش و بیلت آلومینیوم در فهرست تحریم‌ها قرار دارند، انتظار این است که دستگاه‌های مسوول متناسب با انواع تحریم‌ها، تسهیلات مناسب را فراهم آورند. مسلما تولید آلومینیوم در کشور ما تنها مزیتی که تاکنون داشته، قیمت حامل‌های انرژی بوده که با حذف این مزیت امکان سرمایه‌گذاری جدید در این صنعت بسیار ضعیف خواهد شد. از این رو حمایت از سرمایه‌گذاری و تولید مواد اولیه مورد نیاز تولید شمش آلومینیوم در داخل کشور یکی از ضرورت‌هایی است که باید به آن توجه و اهتمام جدی شود.
