معدن نامه گزارش میدهد؛
سهم سوختهای فسیلی در آینده انرژی جهان
بنا به تحلیل کارشناسان از مشکلاتی که در آینده گریبان کشورهای توسعهیافته را خواهد گرفت رشد بیرویه انتشار کربن در سال ۲۰۴۰ خواهد بود و این عمل باعث میشود تغییرات و فشارهای جدید در ژئوپلیتیک به وجود آید.
آیلین سیروس: نحوه تأمین انرژی یکی از دغدغههای جهان امروز بوده و تمامی کشورها را درگیر کرده است؛ چه کشورهای که تأمینکننده مواد خام انرژی هستند و چه آنهای که با فناوری خود آن را قابلاستفاده میکنند. علیرغم رشد روزافزون استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر، انرژیهای فسیلی همچنان بزرگترین منبع تأمین انرژی جهان به شمار میروند.
سوختهای فسیلی از اهمیت بالایی برخوردار هستند زیرا میتوانند سوزانده شوند (اکسید کربن دیاکسید و آب) و مقادیر قابلتوجهی انرژی در واحد جرم تولید کنند. استفاده از زغالسنگ بهعنوان سوخت بهپیش از تاریخ ثبتشده میرسد. از زغالسنگ برای راهاندازی کورههای گداز گری سنگ معدن فلز استفاده میشد. درحالیکه هیدروکربنهای نیمه جامد حاصل از تراوشها نیز در دوران باستان سوزانده میشدند بیشتر برای ضدآب کردن و مومیایی کردن استفاده میشدند.
انرژیهای فسیلی همچنان بزرگترین منبع تأمین انرژی
قبل از نیمه دوم قرن هجدهم، آسیابهای بادی و آبی انرژی موردنیاز برای کارهایی مانند آسیاب کردن آرد، اره کردن چوب یا پمپاژ آب را تأمین میکردند، درحالیکه سوزاندن چوب یا زغالسنگ نارس گرمای خانگی را تأمین میکرد. استفاده گسترده از سوختهای فسیلی، در ابتدا زغالسنگ و بعداً نفت، در موتورهای بخار، انقلاب صنعتی را آغاز کرد.
این در حالی است که سوختهای فسیلی در همه مراحل استخراج، حملونقل و مصرف، آسیبهای جدی زیستمحیطی و پیامدهای منفی مستقیم بر جوامع محلی وارد میکنند. مهمتر از همه، سوزاندن سوختهای فسیلی حدود ۳۵ میلیارد تن (۳۵ گیگا تن) دیاکسید کربن (CO2) در سال تولید میکند، که حدود ۸۹٪ از کل انتشار دیاکسید کربن در جهان را شامل میشود.
فرآیندهای طبیعی روی زمین تنها میتوانند بخش کوچکی از این مقدار را جذب کنند (عمدتاً از طریق جذب توسط اقیانوسها)، بنابراین سالانه میلیاردها تن افزایش خالص دیاکسید کربن اتمسفر وجود دارد. دیاکسید کربن یک گاز گلخانهای است که واداشت تابشی را افزایش میدهد، و به همین دلیل سوختهای فسیلی منبع اصلی انتشار گازهای گلخانهای هستند که باعث گرم شدن کره زمین و اسیدی شدن اقیانوسها میشوند.
علاوه بر این، بیشتر مرگومیر ناشی از آلودگی هوا به دلیل محصولات احتراق سوختهای فسیلی است: تخمین زده میشود که این آلودگی بیش از ۳٪ از تولید ناخالص داخلی جهانی هزینه دارد، و حذف تدریجی سوختهای فسیلی باعث نجات جان ۳٫۶ میلیون نفر در سال میشود.
بر اساس این گزارش پایانپذیر بودن منابع انرژی فسیلی، کشورهای مختلف را وادار به استفاده از انواع انرژیهای تجدیدپذیر مانند انرژی هستهای، بادی، خورشیدی، زیستتوده، آبی و… کرده است ، اما بهرهبرداری از انرژیهای تجدید پذیر به فنّاوریهای پیشرفته و سرمایهگذاری بیشتری نسبت به انرژی فسیلی نیاز دارد.
به همین دلیل انرژیهای فسیلی همچنان بزرگترین منبع تأمین انرژی اولیه در اکثر کشورهای دنیا و خصوصاً در کشورهای درحالتوسعهاند همین امر باعث شده است که این گروه از کشورها نسبت به گذشته نقش پررنگتری در تعیین آینده انرژی جهان داشته باشند، بهطوریکه افزایش ۶۰ درصدی تقاضای انرژی کشورهای NON-OECD طی ۲۵ سال آینده باعث میشود که سهم این گروه از کشورها از ۵۵ درصد در سال ۲۰۱۰ به ۶۵ درصد در سال ۲۰۳۵ افزایش یابد.
هشدار خطر برای ایران در خصوص استفاده از سوخت فسیلی
این گزارش میافزاید، گستردگی و تنوع منابع نفت و گاز از یکسو و پایین بودن قیمت حاملهای انرژی در کشور، ایران را به یکی از بالاترین کشورهای مصرفکننده سوختهای فسیلی بدل کرده، بهطوریکه مصرف گاز طبیعی در ایران معادل مصرف گاز در کشور چین و همچنین معادل کل مصرف کشورهای حوزه اتحادیه اروپاست.
ایران بهعنوان دومین کشور دارنده ذخایر گاز طبیعی و همچنین چهارمین کشور دارنده ذخایر نفت جهان در سال ۲۰۱۱ ، در جایگاه سومین تولیدکننده گاز و چهارمین تولیدکننده نفت دنیا قرارگرفته است. اما متأسفانه، پیشبینیها حکایت از آن دارند که ایران در سالهای آینده جایگاه خود در تولید نفت و گاز جهان را از دست خواهد داد، بهطوریکه در سال ۲۰۳۵ به مقام پنجمین تولیدکننده گاز و هفتمین تولیدکننده نفت در دنیا تنزل پیدا خواهد کرد.

این در حالی است که توسعه انرژیهای تجدید پذیر با سرعت بالایی در حال انجام است طوری که ۳۰ درصد از برق فسیلی اروپا در ۲ سال گذشته با برق تجدید پذیر جایگزین شده است. نکته حائز اهمیت دراینبین اینکه امسال سرمایهگذاری جهانی در انرژیهای نو به حدود ۲۰۰۰ میلیارد دلار میرسد و سهم سرمایهگذاریهای فسیلی به حدود ۸۰۰ میلیارد دلار افت میکند، اما در ایران همچنان سوختهای فسیلی سهمی حدود ۹۰ درصدی از تولید برق کشور را به خود اختصاص دادهاند.
در پایان باید گفت بسیاری از مردم تمایل دارند بدانند که تا ۲۰۴۰ جهان در مسیر استفاده از انرژیهای سبز و قابل بازیابی مثل انرژی باد و خورشید حرکت خواهیم کرد یا خیر.
سازمان چشمانداز بینالمللی انرژی به اینگونه فکر میکند که این تا سال ۲۰۴۰ جهان بیشتر از سوخت فسیلی مثل زغالسنگ و نفت استفاده میکند و مصرف انرژی جهانی بهشدت افزایش خواهد یافت و درخواست تقاضای انرژیهای جهانی در کشورهای درحالتوسعه بهخصوص آسیا افزایش پیدا میکند و چین که بهتازگی جایگاه بالاترین مصرف انرژی جهان را دارد که این عنوان قبل از این در اختیار کشور آمریکا بود دارای بیشترین سهم در رشد مصرف جهانی در سی سال آینده خواهد بود.
بنا به تحلیل کارشناسان از مشکلاتی که در آینده گریبان کشورهای توسعهیافته را خواهد گرفت رشد بیرویه انتشار کربن در سال ۲۰۴۰ خواهد بود و این عمل باعث میشود تغییرات و فشارهای جدید در ژئوپلیتیک به وجود آید.
همچنین این تغییر بهپیش رفت فناوریهای مربوط به انرژی هم منجر میشود که درصورتیکه کشورهای تولیدکننده انرژی به این فناوریها دسترسی پیدا نکنند ضرر بزرگی در بازار انرژی در سال ۲۰۴۰ خواهند خورد ازجمله این کشورها میتوان روسیه را مثال زد که بهشدت به درآمدهای حاصل از نفت و گاز خود وابسته است.