صنعت فولاد ایران در بزنگاه اعتماد؛
آیا فولاد مبارکه آغازگر موج تازه ای از مشارکت مردم در اقتصاد است؟
در شرایطی که اقتصاد ایران با پیچیدگی های متعددی چون تحریم های خارجی، نوسانات ارزی، بحران انرژی و چالش های حکمرانی اقتصادی دست به گریبان است، صنعت فولاد به عنوان یکی از پایه های توسعه صنعتی کشور، با بحران سرمایه‌گذاری و فرسایش ظرفیت های توسعه‌ای روبه‌رو شده است.
در شرایطی که اقتصاد ایران با پیچیدگی‌های متعددی چون تحریم‌های خارجی، نوسانات ارزی، بحران انرژی و چالش‌های حکمرانی اقتصادی دست به گریبان است، صنعت فولاد به‌عنوان یکی از پایه‌های توسعه صنعتی کشور، با بحران سرمایه‌گذاری و فرسایش ظرفیت‌های توسعه‌ای روبه‌رو شده است. این گزارش به بررسی دلایل افت سرمایه‌گذاری در صنعت فولاد، بازتاب آن در بازار سرمایه، نقش شرکت فولاد مبارکه در احیای اعتماد و مسیر پیش رو برای تحول این صنعت راهبردی می‌پردازد.
1-بحران سرمایه‌گذاری در فولاد:
دلایل و آثار در یک دهه گذشته، روند سرمایه‌گذاری در صنعت فولاد ایران نه تنها کند شده، بلکه با موانع ساختاری و سیاستی نیز روبه‌رو بوده است. تحریم‌های خارجی، عدم دسترسی به منابع مالی بین‌المللی، نوسانات نرخ ارز، افزایش نرخ انرژی بدون سازوکار بهره‌وری و نبود انگیزه برای نوآوری و فناوری‌های جدید، مانع از توسعه متوازن در زنجیره ارزش فولاد شده‌اند.
2-سایه سنگین اقتصاد دستوری بر صنعت فولاد:
سیاست‌گذاری‌های اقتصادی ناپایدار و قیمت‌گذاری دستوری در حلقه‌های مختلف زنجیره فولاد (از سنگ آهن تا محصولات نهایی)، فضای رقابتی و سودآور سرمایه‌گذاری را تضعیف کرده‌اند. کارشناسان حوزه بازار و سرمایه معتقدند این رویکرد سبب شده سودآوری شرکت‌های تولیدی کاهش یافته و عملاً انگیزه‌ای برای ورود سرمایه جدید شکل نگیرد.
3-پیامدهای رکود سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه :
بازار سرمایه نیز به‌عنوان آئینه تمام‌نمای وضعیت اقتصادی، نسبت به رکود صنعت فولاد واکنش منفی نشان داده است. سهم شرکت‌های بزرگ فولادی که زمانی پیشران شاخص کل بورس بودند، به دلیل نبود چشم‌انداز توسعه و ضعف در ارائه عملکرد شفاف، با افت اعتماد مواجه شده‌اند. این روند، موجب گرایش سرمایه‌ها به بازارهایی چون طلا، ارز و مسکن شده است.
4-جذابیت بازارهای جایگزین و کوچ سرمایه‌ها از تولید در سال‌های اخیر:
افزایش سریع بازدهی در بازارهای غیرمولد از جمله طلا، دلار و املاک، در مقایسه با پیچیدگی و ریسک‌های سرمایه‌گذاری در تولید، موجب شده سرمایه‌گذاران خرد و حتی بسیاری از بنگاه‌های متوسط، به‌سمت بازارهای امن‌تر و سریع‌تر متمایل شوند.
نبود مشوق‌های مؤثر در حوزه مالیاتی، تأمین مالی و تضمین سود، این روند را تسریع کرده است.
5-نقش فولاد مبارکه در حفظ اعتماد و تداوم توسعه در چنین فضایی:
نقش شرکت‌هایی مانند فولاد مبارکه، به‌عنوان بزرگترین تولیدکننده فولاد تخت در خاورمیانه، حیاتی است. گزارش مجمع عمومی عادی سالیانه سال ۱۴۰۳ فولاد مبارکه نشان داد که این شرکت با وجود چالش‌های محیطی، توانسته است از ابتدای فعالیت خود تاکنون بیش از ۲۷ میلیون تن صادرات به ارزش ۱۲ میلیارد دلار انجام دهد و در سال جاری نیز رشد ۴۰ درصدی در فروش محصولات سرد و پوشش‌دار، و رشد ۲۱ درصدی در محصولات گرم را به ثبت رساند.
6-عملکرد مالی و راهبردهای توسعه‌ای بر اساس سخنان معاون اقتصادی و مالی فولاد مبارکه:
تأسیس هلدینگ مالی، کنترل هزینه‌های مالی، تأمین مالی پروژه‌های نورد گرم ۲ و نیروگاه‌ها با سرمایه‌گذاری بیش از ۴۰ هزار میلیارد تومان و پیگیری وصول مطالبات ارزی، همگی نشان‌دهنده تلاش این شرکت برای حفظ ثبات، ارتقاء بهره‌وری و جذب سرمایه پایدار در شرایط سخت اقتصادی است. این اقدامات، از نگاه بازار سرمایه، نوعی تاب‌آوری و توانمندی مدیریتی محسوب می‌شود.
7-اثر شرایط ژئوپولیتیک و بین‌المللی تحولات ژئوپولیتیکی منطقه‌ای و جهانی:
از جمله بی‌ثباتی در خاورمیانه، نوسانات قیمت انرژی و رقابت سنگین کشورهای همسایه مانند ترکیه، هند و چین در بازار صادراتی، بر استراتژی‌های تولید و صادرات فولاد ایران اثرگذار بوده‌اند. در این میان، فولاد مبارکه با تمرکز بر تولید محصولات با ارزش افزوده بالا و حفظ بازارهای صادراتی، توانسته بخش مهمی از ارزآوری غیرنفتی کشور را تأمین کند.
8-راهکارها و الزامات تحول آینده برای برون‌رفت از وضعیت کنونی و بازگشت اعتماد به سرمایه‌گذاری در تولید، مجموعه‌ای از اقدامات ضروری است:
بازنگری جدی در سیاست‌های قیمت‌گذاری و کاهش دخالت‌های دستوری
تقویت ابزارهای مالی نوین برای جذب سرمایه بخش خصوصی
افزایش شفافیت اطلاعاتی و ثبات قوانین حاکم بر صنایع مادر
“حمایت هدفمند از پروژه‌های فناورانه و انرژی بر پایه بهره‌وری”
در پایان صنعت فولاد ایران در بزنگاه تاریخی قرار دارد؛ بزنگاهی که تصمیم‌های کلان در آن می‌تواند جهت‌گیری دهه آینده این صنعت را تعیین کند. در حالی که بسیاری از سرمایه‌ها راه خود را به بازارهای غیرمولد یافته‌اند، فولاد مبارکه با رویکردی فعال، در پی ایجاد نقطه تعادل و بازگرداندن اعتماد به مسیر سرمایه‌گذاری تولیدی است.
بازنگری در سیاست‌های کلان , حمایت از تولید در برابر بحران های انرژی و ارزی و تقویت زیرساخت‌های مالی، کلید عبور از این بزنگاه خواهد بود. نماداقتصاد
