صادرات، گریزگاهی برای تداوم تولید
شیوا نیک وظیفه – اسید سولفوریک یکی از محصولات مهم صنعتی است که در طول دهه‌های اخیر سرمایه‌گذاری خوبی برای تولید آن در کشور انجام گرفته است.
بااینوجود طی چند سال اخیر موانع متعددی در مسیر تولید این محصول حاصل شده که عملا روند تولید و فروش این محصول را تحت تاثیر منفی قرار داده است. تاجاییکه بسیاری از واحدهای تولیدکننده اسیدسولفوریک در معرض توقف تولید قرار گرفته‌اند. در همین‌حال سایر صنایع نیز برای بقا در تلاش هستند. از آنجاکه تداوم فعالیت در این بخش به‌منزله تداوم موقعیت‌های شغلی ایجاد شده در این بخش است، از سیاست‌گذار انتظار می‌رود ضمن شناخت مشکلات، برای رفع آن برنامه‌ریزی کند.
در موقعیت کنونی تداوم فعالیت واحدهای تولیدکننده اسیدسولفوریک، دیگر توجیه اقتصادی ندارد. در مسیر تولید این صنعت چالش‌هایی در حوزه تامین مواد اولیه و همچنین فروش اسید به بازارهای جهانی وجود دارد. چالش حاکم بر حوزه تامین مواد اولیه از آنجا نشات می‌گیرد که تولیدکنندگان اسید سولفوریک ناچارند مواد اولیه موردنیاز خود برای تولید را با قیمت‌های جهانی خریداری کنند، اما محصول تولیدی خود را با قیمت دستوری و به‌مراتب پایین‌تر از ارزش واقعی محصول خود به فروش برسانند. در همین‌حال باید خاطرنشان کرد که تحمیل فشار بر صنایع برای فروش محصولاتشان در بازار داخلی با قیمت‌های نه‌چندان عادلانه درحالی‌است که این واحدهای تولیدی ملزم به خرید انرژی با بهای به‌مراتب بالایی هستند. همین موضوع نیز تولید در این بخش را غیرسودده می‌کند.
اسید سولفوریک در صنایع مختلف و متنوعی ازجمله تولید کودهای کشاورزی، در صنایع سرب، روی، مس، نیروگاه‌ها، تصفیه روغن و … کاربرد دارد، اما فروش داخلی این محصول با توجه به رشد هزینه‌های تولید، دیگر صرفه اقتصادی ندارد.
صادرات، گریزگاهی به تولید پایدار
صادرات و اتکا به ارزآوری گریزگاهی برای تداوم تولید اسید سولفوریک در کشور است. بااینوجود در سال‌های اخیر موانع جدی در مسیر صادرات این محصول پدید آمده و عملا تداوم تولید برای بسیاری از صنایع را غیرممکن کرده است.
گوگرد به‌عنوان ماده اولیه تولید اسیدسولفوریک کاربرد دارد. در شرایطی که تولید این اسید از صرفه اقتصادی افتاده و بخش قابل توجهی از صنایع فعال در این بخش به سمت توقف تولید پیش رفته‌اند، صادرات گوگرد رونق بسیاری یافته است. به معنی دیگر خام‌فروشی گوگرد جای صادرات اسیدسولفوریک به‌عنوان محصول تکمیلی این زنجیره را گرفته است. این سیاست به‌منزله از دست رفتن موقعیت‌های شغلی متعدد در کشور و تحمیل خسارت به صنایع فعال در این بخش و بی‌توجهی به سرنوشت سرمایه‌های تخصیص داده شده به این زنجیره است.
پروتکل‌های که در مسیر صادرات اسید سولفوریک وجود دارد، سدی جدی در مسیر فروش این محصول به بازار جهانی است. پروتکلی مرتبط با صادرات اسید سولفوریک است که سابقه آن به سال 1986 بازمی‌گردد. اسید سولفوریک در رده مواد اولیه تولید مواد مخدر است و درنتیجه سخت‌گیری‌هایی درخصوص صادرات و فروش آن به بازار جهانی وجود دارد.
صادرات این محصول مستلزم اخذ مجوزهایی از سازمان غذا و دارو و همچنین کشور مقصد است. همین سخت‌گیری‌ها نیز به مانع جدی در مسیر فروش این محصول به بازار جهانی بدل شده است. کمااینکه ما متقاضی خرید محصول خود را در بازار جهانی داریم، اما سخت‌گیری‌های داخلی مانع فروش تولیدات ما به بازار جهانی می‌شود.
در پایان باید تاکید کرد چنانچه مشکلات موردبحث مرتفع شوند و فعالیت در این بخش، توجیه اقتصادی یابد، امکان تداوم تولید و توسعه در این بخش وجود دارد. در همین‌حال باید تاکید کرد که صادرات تنها راه برون رفت ما از این چالش‌ها است.
