سلامت روان یکی از ارکان ایمنی، پایداری و تاب آوری سازمان هاست
علی بهمنی مدیر HSE ایمپاسکو در پیامی به مناسبت هفته جهانی سلامت روان نوشت: امسال، روز جهانی سلامت روان، با شعار «دسترسی به خدمات؛ سلامت روان در بحران ها و شرایط اضطراری» برگزار میشود.
به گزارش پایگاه خبری معدن نامه، این شعار که از سوی سازمان جهانی بهداشت (WHO) انتخاب شده، تأکیدی است جدی بر اینکه در روزگار بحران های اقتصادی، صنعتی، اقلیمی و اجتماعی، سلامت روان نه یک موضوع شخصی بلکه یکی از ارکان ایمنی، پایداری و تاب آوری سازمان هاست.
در چنین شرایطی، سلامت روان به ویژه در محیط های کاری سنگین مانند صنعت معدن، اهمیتی دوچندان پیدا میکند. کار در معادن با فشار تولید، شیفت های طولانی، خطرهای فیزیکی، و گاه دوری از خانواده همراه است. در کنار این مسائل، مشکلات اقتصادی و محدودیت های ناشی از تحریم ها نیز بر ذهن و روح کارکنان سنگینی میکند و زمینه ساز اضطراب، فرسودگی شغلی و کاهش انگیزه میشود. چشم انداز کلان شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران، یعنی «تولید ایمن، توسعه مسئولیت پذیر»، دقیقاً بر مبنای درک این واقعیت شکل گرفته است که هیچ توسعهای پایدار نخواهد بود مگر بر پایه سلامت جسم و روان انسان هایی که چرخ های تولید را به حرکت درمیآورند.
از این منظر، سلامت روان، صرفاً موضوعی رفاهی نیست، بلکه یکی از مهم ترین عناصر راهبردی در نظام HSE سازمان به شمار میرود. تجربه های جهانی نیز به روشنی این موضوع را اثبات کردهاند. برای نمونه، شرکت BHP Billiton در استرالیا با اجرای برنامه “Mental Health First Aid” پس از یک دوره رکود اقتصادی، توانست میزان حوادث ناشی از خطای انسانی را تا ۲۵ درصد کاهش دهد.
همچنین شرکت Rio Tinto در دوران اپیدمی کرونا با ایجاد شبکه دسترسی سریع به حمایتهای روانی و مشاورهای، میزان غیبت کارکنان را بهشدت پایین آورد و رضایت شغلی را افزایش داد. در شرکت Vale برزیل نیز پس از حادثه بزرگ معدنی، استقرار روانشناسان صنعتی در کنار تیمهای HSE به بازیابی روحیه جمعی و کاهش اختلالات استرس پس از حادثه منجر شد. این نمونهها نشان میدهد که در جهان امروز، توجه به سلامت روان در بحرانها بخشی از معماری ایمنی و نشانه بلوغ مسئولانه در مدیریت HSE است.
در کشور ما، که کارکنان بخش معدن با زحمتی مضاعف و گاه در شرایط دشوار اقتصادی در حال تلاش برای حفظ جریان تولید ملی هستند، وظیفه ماست که محیط کار را به پناهگاهی از اعتماد، احترام و آرامش تبدیل کنیم. فضای کاری سالم از نظر روانی به معنای محیطی است که در آن کارگر یا کارشناس احساس ارزشمندی، امنیت و شنیده شدن دارد؛ محیطی که در آن اشتباه، فرصتی برای یادگیری است نه زمینهای برای سرزنش، و مدیران با رفتار انسانی و حمایتی خود، اعتماد و انگیزه ایجاد میکنند.
نقش مدیران واحدهای معدنی و صنایع معدنی در تحقق چنین فضایی کاملاً کلیدی است. آنان در خط مقدم ارتباط با نیروی انسانی قرار دارند و رفتارشان مستقیماً بر احساس امنیت و آرامش روانی کارکنان اثر میگذارد. مدیری که با آرامش، انصاف و گوش سپردن واقعی به دغدغههای کارگر رفتار میکند، مؤثرترین عامل پیشگیری روانی از حوادث شغلی است. ایجاد فضایی که در آن کارکنان بتوانند بدون ترس از برچسب یا توبیخ، از فشارهای روانی، مشکلات خانوادگی یا نگرانی های کاری خود سخن بگویند، قدم نخست در ساختن فرهنگی است که ایمنی را از سطح تجهیزات و دستورالعمل ها به عمق ذهن و رفتار انسانها میبرد.
بر اساس شعار جهانی امسال، ما باید اطمینان یابیم که همه کارکنان، بهویژه در شرایط حادثه، بحران یا استرس شغلی، به خدمات مشاورهای و حمایت روانی دسترسی واقعی دارند. گسترش آموزشهای کوتاه مدت برای مدیران میانی جهت شناسایی نشانههای استرس یا افسردگی کاری، گنجاندن موضوع سلامت روان در جلسات ایمنی روزانه، راهاندازی کانال ارتباطی «دسترسی فوری به خدمات روانی»، و همکاری با مراکز روانشناسی صنعتی از جمله اقداماتی است که میتواند مسیر تحقق این شعار را در شرکت ما هموار سازد.
امسال، در روز جهانی سلامت روان، از همه مدیران و همکاران حوزه HSE میخواهم که بار دیگر به مفهوم «تولید ایمن، توسعه مسئولیتپذیر» با نگاه انسانیتر بیندیشیم. ایمنی فقط محافظت از جسم کارگر نیست، بلکه پاسداری از روح و انگیزه اوست. شاید نتوانیم همه سختیهای بیرونی را از میان برداریم، اما میتوانیم در محدوده سازمان خویش، فضایی از احترام، همدلی و پشتیبانی بسازیم که در آن، کار کردن به معنای فرسودگی نباشد، بلکه به معنای رشد در کنار دیگران باشد.
در نهایت باید گفت: هیچ ایمنی پایداری بدون آرامش ذهنی انسان ها دوام نمیآورد. سلامت روان نیروی کار، قلب تپنده ایمنی و اساس توسعه مسئولیت پذیر است؛ همان راهی که ما در شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران برای رسیدن به آیندهای ایمن، انسانی و پایدار، با عزم و باور در آن گام برمیداریم.