مهندس واعظی کارشناس حوزه پایین‌دستی صنعت مس کشور مطرح کرد:
رفع چالش‌های پایین‌دستی کشور در جهت تحقق برنامه توسعه کشور
شیوا نیک وظیفه – سیاست‌گذاری هماهنگ و بلندمدت در هر زنجیره تولیدی لازمه توسعه و رشد آن زنجیره می باشد و تغییر پی‌درپی قوانین و عدم هماهنگی آن قوانین قسمت‌های مختلف زنجیره باعث سردرگمی در برنامه‌ریزی بلندمدت و توسعه شرکت می‌گردد.
با توجه به برنامه هفتم توسعه و هدف‌گذاری تولید ۸۰۰ هزار تنی مس در سال تا پایان برنامه هفتم، نیاز است برنامه‌ریزی دقیقی نیز جهت توسعه صنایع پایین‌دستی مس به‌خصوص صادرات این صنایع صورت گیرد که این موضوع مستلزم هماهنگی کامل بخش خصوصی و دولتی در وضع قوانین داخلی و ارتباطات بین‌المللی می‌باشد. در حال حاضر با شرایط فعلی ایجادشده نه‌تنها برنامه مشخص در توسعه صنایع پایین‌دستی وجود ندارد بلکه با محدود کردن و سخت کردن فضای کسب‌وکار، این صنایع با کاهش شدید تولید و صادرات مواجه می‌باشند.
در همین راستا مهندس واعظی کارشناس حوزه پایین‌دستی صنعت مس کشور در خصوص مشکلات عمده فعلی این بخش عنوان کرد: با توجه به محدودیت‌های ایجادشده در واردات ماشین‌آلات روند توسعه ناکارآمد ارتقاء ماشین‌آلات به‌کندی صورت گرفته و در برخی موارد متوقف‌شده است که کاملاً باروح برنامه توسعه هفتم به همچنین منویات مقام معظم رهبری در توسعه تولید کامل مغایر است.
وی افزود: با توجه به اینکه یکی از عوامل توسعه‌ای در اقتصاد توسعه صادرات هست ایجاد زمینه و بستر مناسب داخلی و بین‌المللی جهت توسعه صادرات صنایع پایین‌دستی امری اجتناب‌ناپذیر است در حال حاضر کل صادرات حوزه صنایع پایین‌دستی مس حدود 80-75 هزار تن می‌باشد که به‌هیچ‌عنوان پاسخگوی برنامه توسعه هفتم کشور نمی‌باشد لذا جهت بهبود فضای کسب‌وکار تولیدکنندگان پایین‌دستی مس و توسعه صادرات این شرکت نیاز است برنامه‌ریزی مناسب و دقیقی در این حوزه صورت گیرد.
مهندس واعظی تاکید کرد: توسعه صادرات به مستلزم برنامه‌ریزی بلندمدت در فضای کسب‌وکار آرام و بدون التهاب می‌باشد. متأسفانه در چند سال اخیر التهابات اقتصادی در کشور ازجمله فضای غیرقابل‌پیش‌بینی ارزی، تأمین مواد اولیه، تغییرات قوانین و سایر مشکلات گریبان گیر تولید باعث از دست رفتن بازارهای هدف صادرات و تضعیف صادرات صنایع پایین‌دستی کشور شده است.
این کارشناس حوزه مس اشاره کرد: یکی از موضوعات اساسی در حوزه صادرات، رفع تعهد ارزی صادراتی است که متأسفانه دلیل تغییرات پی‌درپی در سال‌های گذشته، شرکت‌های تولیدی را دچار سردرگمی و کاهش صادرات نموده است همچنین وضع قوانین مختلف و تودرتو باعث دلال در بازار شده و شرکت تولیدکننده اصلی را از بازار صادرات خارج نموده است و در برخی موارد شرکت‌های تولیدکننده به‌جای تمرکز بر فعالیت تخصصی خود مجبور به واردات کالاهای غیرتخصصی نموده است.
وی اذعان داشت: یکی از مشکلات سال‌های گذشته در زنجیره مس، تأمین مواد اولیه (کاتد مس) در این زنجیره می‌باشد. شناسنامه به دلیل انحصاری بودن تأمین مواد اولیه در بازار توسط شرکت صنایع ملی مس ایران و تغییر پی‌درپی شرایط عرضه و غیر شفاف بودن قیمت در بورس کالا، باعث شده شرکت‌های تولیدی نتوانند حتی برای یک هفته برنامه‌ریزی درست و صحیح داشته باشند درصورتی‌که توسعه بازار نیاز به برنامه‌ریزی میان‌مدت و بلندمدت دارد.
مهندس واعظی گفت: نحوه تخصیص و سهمیه‌بندی مواد اولیه در بورس کالا که متأسفانه در هیچ جای دنیا مرسوم نمی‌باشد یکی دیگر از عوامل نامشخص بودن شرایط تأمین مواد اولیه و عدم توانایی برنامه‌ریزی بلندمدت می‌باشد در این راستا نیاز است که وزارت صمت نسبت به بازنگری نحوه تخصیص مواد اقدام نماید.
وی بیان کرد: یکی از عوامل بازدارنده توسعه صادرات در سال‌های اخیر، عدم رقابت‌پذیری قیمت محصولات مسی ایران در منطقه به دلیل تعرفه‌های ترجیحی در کشورهای مختلف می‌باشد. متأسفانه در کشور منطقه و همسایه به دلیل توافقات و قراردادهای بین‌المللی با سایر کشورها، اقدام به وضع تعرفه‌های ترجیحی واردات، برای ورود محصولات مسی برخی کشورها نمودند که باعث شده کالاهای ایرانی ازنظر قیمت، قابلیت رقابت را نداشته باشند که نیاز به مذاکره تجاری این موضوع جز اولویت‌های دولت قرار گیرد.
وی به چالشی دیگر اشاره کرد و گفت: دوگانگی در تصمیم‌گیری زنجیره مس در برخی موارد باعث شده است که برخی شرکت‌های تولیدی دچار زیان‌های سنگینی گردند لذا نیاز است اثرات هر تصمیم در بخش‌های مختلف سنجیده و سپس به قانون یا دستورالعمل تبدیل گردد. همچنین یکی از اصولی که بایستی در تصمیمات این زنجیره در نظر گرفته شود یکسان بودن نرخ ارز در کل زنجیره می‌باشد متأسفانه در حال حاضر نرخ‌گذاری در زنجیره باعث شده صادرات برخی کالا مانند مفتول مس کلاً کاملاً متوقف شود درحالی‌که مواد اولیه کاتد مس در بورس کالا با .نرخ ارز رقابتی تعیین می‌گردد. یکی از اصولی که باید در تصمیمات این زنجیره در نظر گرفته شود یکسان بودن نرخ ارز در کل زنجیره می‌باشد. متأسفانه در حال حاضر نرخ‌گذاری در زنجیره باعث شده صادرات برخی کالا مانند مفتول مس کاملاً متوقف شود. درحالی‌که مواد اولیه (کاتد مس) در بورس کالا با نرخ ارز رقابتی تعیین می‌گردد، رفع تعهد صادرات مفتول مس و کاتد مس به‌صورت نیمایی بود؛ که عملاً صادرات این دو محصول را متوقف نموده است. این در حالی است که رفع تعهد صادرات کنسانتره که مواد خام می‌باشد نیمایی نمی‌باشد.
مهندس واعظی در آخر گفت: با توجه به وضعیت فعلی ماشین‌آلات صنایع پایین‌دستی در کشور نیاز است با یک برنامه‌ریزی دقیق و مشخص جهت ارتقای تجهیزات و خطوط تولید اقدام عاجل و گسترده‌ای صورت گیرد تا بتوان هم‌راستا با برنامه توسعه هفتم و تولید ۸۰۰ هزار تن در هزار تن مس در سال آینده از خام فروشی در کشور جلوگیری شود.
