کاهش 8 درصدی تولید؛ افزایش 5درصدی واردات؛ وضعیت بحرانی فولاد ایران

به گزارش معدن نامه امروز شنبه 3خرداد ماه 404 نشست خبری انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با حضور بهرام سبحانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، سید رسول خلیفه سلطانی، دبیر انجمن، وحید یعقوبی، معاون اجرایی، احسان دشتیانه، بهادر احرامیان، جهاندار شکری و محسن خراسانی، اعضای هیأت مدیره این تشکل با اصحاب رسانه در زمینه ارائه وضعیت تولید، صادرات، واردات و تأثیر ناترازی انرژی بر صنعت فولاد برگزار شد.

در ابتدای این نشست رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با ارائه آماری از وضعیت کلی فولاد ایران نسبت به چالشها و بحرانهای حوزه فولاد کشور هشدار داد.

بهرام سبحانی با اشاره به وضعیت بحرانی تولید فولاد در کشور گفت: وضعیت صنعت فولاد ایران در سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ مورد بررسی قرار گرفته است. مقایسه این دو سال نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۳، کاهش قابل توجهی در تولید و صادرات فولاد نسبت به سال ۱۴۰۲ رخ داده است. 

وی با بیان اینکه در سال ۱۴۰۳، تولید فولاد خام نسبت به سال پیش از آن با کاهش ۵.۷ درصدی مواجه شد گفت: علت اصلی این افت، افزایش هم‌زمان محدودیت در تأمین برق و گاز برای کارخانه‌ها بود؛ در حالی‌که در سال ۱۴۰۲ این مشکلات به‌صورت جداگانه و فصلی رخ می‌داد، در سال ۱۴۰۳ هم‌زمان و گسترده شد. این موضوع موجب شد تولید واقعی به حدود ۳۰ میلیون تن کاهش یابد، در حالی که ظرفیت نصب‌شده کشور بیش از ۵۰ میلیون تن است.

وی افزود: با وجود کاهش تولید فولاد خام، در برخی بخش‌ها رشد مشاهده شد. تولید آهن اسفنجی رشد ۸ درصدی داشت و تولید گندله و کنسانتره سنگ آهن به ترتیب ۰.۵ و ۶.۷ درصد افزایش یافت. این آمار نشان می‌دهد که در صورت تأمین مستمر انرژی و مواد اولیه، ظرفیت بالقوه تولید بسیار بالاتر از ارقام فعلی است.

رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران ظرفیت تولید کشور را بالاتر از ۵۰ میلیون تن در سال عنوان و تصریح کرد: به دلیل کاهش برق و گاز تولید سالانه حدود ۳۰ میلیون است و بخش قابل توجهی از تولید از بین رفته است.

کاهش 22 درصدی صادرات فولاد خام

بر اساس این گزارش سبحانی در ادامه نگاهی به صادرات فولاد ایران داشت و گفت: در بخش صادرات، در سال ۱۴۰۳، صادرات تیرآهن حدود ۳ میلیون و ۲۷۱ هزار تن بوده که نسبت به سال قبل ۱۴ درصد رشد داشته است. همچنین، صادرات ورق‌های گرم و سرد و پوشش دار در این سال حدود ۵۷۴ هزار تن بوده که ۱۹ درصد افزایش را نشان می‌دهد. اما در بخش فولاد خام، صادرات کاهش یافته است؛ به طوری که در سال ۱۴۰۲ حدود ۷ میلیون و ۸۳۷ هزار دلار صادرات داشتیم که در سال ۱۴۰۳ به ۶ میلیون و ۹۳ هزار دلار کاهش یافته، یعنی کاهش ۲۲ درصدی.

این مقام صنفی بیان‌داشت: در ارزش دلاری، در بخش مقاطع طویل، ارزش صادرات در سال ۱۴۰۲ حدود ۴۶۸ میلیون دلار بوده است، در حالی که در سال ۱۴۰۳ به حدود یک میلیارد و ۵۹۵ میلیون دلار رسیده است، یعنی افزایش ۹ درصدی. اما در بخش مقاطع تخت، ارزش صادرات از ۶ میلیون دلار در سال ۱۴۰۲ به ۳۴۳ میلیون دلار در سال ۱۴۰۳ رسیده است که نشان‌دهنده کاهش ۱۲ درصدی است، علت آن کاهش قیمت‌ها در بازار جهانی است.

سبحانی تصریح کرد: در مجموع، وضعیت صنعت فولاد نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۳، به رغم پتانسیل‌های بالای تولید، محدودیت‌هایی مانند کمبود برق و گاز، باعث کاهش تولید و صادرات شده است. همچنین، فعالیت‌های غیررسمی و قاچاق محصولات فولادی، به ویژه در بخش صادرات، مشکلاتی را برای شفافیت و کنترل بازار ایجاد کرده است. در نتیجه، صنعت فولاد ایران در این دوره با چالش‌هایی مواجه است که نیازمند سیاست‌گذاری‌های مناسب برای بهره‌برداری بهتر از ظرفیت‌های موجود و مقابله با مشکلات بازار است.

 وی از تاثیر منفی سیاست های ارزی بر کاهش صادرات گفت و اظهار کرد: در سال گذشته فاصله بین ارز نیمایی و آزاد توجیه اقتصادی نداشت و این امر به کاهش صادرات انجامید هر چند در اواخر سال این اشکال اصلاح شد.

رئیس انجمن ولیدکنندگان فولاد ایران در ادامه خاطرنشان کرد: در صادرات فولاد ارقام مربوط به آمار گمرک بیشتر از آمار شرکت ها ست زیرا برخی بازرگانان محصولات فولادی را از بازار می خرند و با کارت های یک بار مصرف صادر می کنند در حالی که معلوم نیست ارز حاصل از صادرات را به کشور برگردانند چون این بازرگانان گمنام هستند و اگر ارز را بازگردانند یا در قالب کالای وارداتی است که آن را با قیمت ارزان تر از محصول مشابه داخل در بازار می فروشند و یا ارز حاصل از صادرات را با نرخ بازار آزاد ارز را عرضه می کند.

وی یادآور شد: اکنون در عراق و افغانستان تعرفه ها بر واردات میلگرد ایران افزایش یافته زیرا این کشورها با ارزان فروشی ایرانی ها مواجه شده و این اتفاق توسط همان بازرگانان گمنام صورت می گیرد.

اعتراض صنعت به افزایش ۱۲ درصدی واردات انواع ورق

رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران همچنین از اعتراض صنعت به افزایش ۱۲ درصدی واردات انواع ورق در ماه نخست سال جاری نسبت به فروردین سال گذشته خبر داد.

سبحانی تاکید کرد: گمرکات باید به جد از صادرکننده ارز حاصل از صادرات را مطالبه کند و شخصیت حقیقی یا حقوقی صادرکننده را شناسایی کند نه کسی که از اسم او استفاده شده بلکه کسی که به واقع در امر صادرات دست دارد و سود می برد؛ محصول فولادی مانند میلگرد چیزی نیست که پیله ور خارج کند مشخص است که از گمرک ترخیص شده و گمرک باید سخت‌گیرانه رفتار کند.

وی در ادامه از ضرر وارد به صنعت فولاد در سال گذشته گفت و اظهار کرد: در سال گذشته در کل زنجیره ۵.۵ میلیارد دلار ارزش کالای از دست رفته بوده که این رقم از عدم تولید با وجود پتانسیل تولید به وجود آمد، جمع چهار سال گذشته این رقم به ۱۴ میلیارد دلار رسید.

سبحانی در ادامه به آغاز زودهنگام خاموشی ها در سال جاری اشاره کرد و گفت: امسال برای نخستین بار محدودیت برق از ۱۵ فروردین آغاز شد در حالی که پیش از این از ۱۵خرداد آغاز شده بود. در صنعت فولاد کاهش ۹۰ درصدی برق یعنی تعطیلی تولید و در این شرایط در بهترین حالت تنها می توان جلوی آسیب به تولید را گرفت. قطعی برق نه تنها توقف تولید را در پی دارد بلکه سبب در زایل شدن مواد در جریان و آسیب دیدن تجهیزات می شود و این در حالی است که کارخانه دار باید حتی با توقف تولید، حقوق و دستمزد کارگران،اقساط بانکی، بیمه، هزینه انرژی را پرداخت کند.

وی ادامه داد: در حالی که نگاه رییس‌جمهور محترم این است که تولید در اولویت قطعی برق نباشد اما از حدود ۱۰ روز پیش وزارت نیرو به شرکت ها اعلام کرد که برق واحد‌های فولادی به ۱۰ درصد کاهش یابد، در این شرایط وزارتخانه های صمت و نیرو توافق کردند از ۱۸۰۰۰ مگاوات برق مصرفی فولاد نهایتا تا ۱۵ درصد کاهش یابد تا تولید متوقف نشود. کمبود برق به این دلیل است که در زیرساخت ها با سرعتی که صنعت پیش رفت سرمایه گذاری نشد اما اکنون با علت کاری نداریم با ناترازی مواجه هستیم و تاکید داریم در محدودیت ها باید عدالت در میان صنایع برقرار شود.امیدواریم در آینده در مورد گاز به این مشکلات مشابه برنخوریم.

سبحانی گفت: این بدترین سیاست است که صنعت باید برق تولید کند و با کمبود برق مواخذه شود و یا به فناوری به کار گرفته شده در فولادسازی ها ایراد وارد شود در حالی که این حرف ها ریشه صنعتی و اقتصادی ندارد، همچنین مقامات مسئول ما می گویند مصرف گاز در ایران بیشتر از مصرف آلمان است اما نمی گویند آنها بسیاری از مصارف گاز را با برق پوشش می دهند و همین موضوع در مورد فولاد صادق است در حالی که ۷۰ درصد تولید فولاد دنیا از کوره بلند و سوخت آن زغال سنگ است اما در ایران تولید فولاد مبتنی بر گاز است و تولید با زغال سنگ علاوه بر اینکه آلاینده است در ایران اقتصادی نیست ضمن اینکه کشور ما از بزرگ ترین دارندگان ذخایر گاز دنیاست و حتی چین هم اکنون ۳۰ درصد از تولید خود را به سمت کوره قوس الکتریکی پیش می برد.